PROF. DR. CAĞFER KARADAŞ: CANLI VE VİCDANLI

Canlı olan hareket eden, ihtiyacına yönelen, güvenlik arayan, güvendiğine sığınandır; sevdiğine ulaşmaya çalışan, korktuğundan uzaklaşan, ulaştığında mutlu olan, ulaşamayınca üzülendir; zarar gördüğünde, yaralandığında, canı yandığında tepki veren, acı çeken, acısını bütün organlarıyla hissedendir…

Vicdanlı en başta canlı olandır. Cansız varlıktan vicdan beklenmez. Çünkü o edilgendir, ne etkin ne etken olabilir. Ama canlı varlık etkindir ve etken olandır; karar verir, yönelir, yönlendirir ve eylem yapar; ya kazanır ya kaybeder, her durumda sonuç hesabına yazılır; kazandığında sevinir, kaybettiğinde üzülür…

Ama canlı olan başkaları için de üzülüyorsa ya annedir ya da vicdan sahibi.

 İnsanda artı bir özellik daha vardır: vicdan. İnsan neslinde annelik böylece iki yönlü destekle güçlendirilmiştir. Hem annelik duygusu hem de vicdan. Ancak insanda vicdan kaybolursa bu annelik duygusuna da zarar verir. Bu da insanın diğer hayvanlara göre dezavantajıdır. Çünkü insanın hareket alanı hayvandan çok daha geniştir. Bu da ona verilen iradenin yani karar alma gücünün genişliğinden kaynaklanmaktadır.

Devamı: https://www.maarifinsesi.com/canli-ve-vicdanli/