ŞERİYYE DEFTERLERİ İLGİ BEKLİYOR

Komşuluk hakları kaydı var

Osmanlı döneminde kadıların, bugünkü hâkimlerden daha fazla yetkiye sahip olduğunu anlatan Işık, şunları aktardı: "O dönemde kadılar, normal davalara baktığı gibi çarşı ve pazarın denetlenmesinden, sokakların temizliğine kadar geniş yetkilere sahipti. Arşivdeki defterler içerisinde dava kayıtlarının yanında sosyal hayata dair birçok belge var. Hayvanlarla ilgili çok geniş kararlar var. Bugünkü hayvan haklarına bile örnek teşkil edecek örnekler bulunuyor. Mesela, o dönemde atlar çok kullanılıyordu. Belgelerde, 'Her gün ikindiden sonra hayvanlar çalıştırılmayacak dinlendirilecek', 'Cuma günleri hayvan tamamen dinlendirilecek, hiç çalıştırılmayacak', 'Hayvan üstündeki yükü boşaltılıp geri dönerken, üzerine kimse binmeyecek' deniliyor. Biri ev yapıyor ve eve yaptığı pencere komşusunu rahatsız ediyor. Kadı gidip yerinde görüyor ve gerçekten kişinin oturma odasına, yatak odasına bakıyorsa, rahatsız edecek durumdaysa, o pencerenin kapatılması hükmünü veriyor. Belgelerin arasında bu tür ilginç bilgiler var."

Arşivdeki dolaplar 2. Abdülhamit'ten kalma

Işık, tarihi belgelerin bulunduğu dolapların, Padişahı 2. Abdülhamit tarafından Yıldız Sarayı marangozhanesinde yapıldığını belirterek, zamanın getirdiği şartlardan dolayı yıpranan arşivdeki eserlerin restorasyon ünitesinde aslına uygun olarak tamir edildiğini, belgelerin nemi dengeleyen araçlarla ve alarm sistemleriyle korunduğunu kaydetti. "Anadolu'nun tamamında 7 bin civarında Şeriyye sicili varken, sadece İstanbul'da 10 bin defter bulunuyor" diyen Işık, İstanbul'daki adaletin İstanbul (Suriçi), Eyüp, Üsküdar ve Galata kadılıklarından ve bu makamlara bağlı yardımcı kadılıklardan sağlandığını söyledi. Meşihat Arşivi'nde Şeyhülislamlığa ait 5 bin 300 belgenin olduğunu ifade eden Işık; "Bu belgelerde, İslam Peygamberi Hz. Muhammed (s.a.v)'in soyunun kaydının tutulduğu defterler var. Peygamber soyundan geldiği iddiasında bulunanların iddiasını doğrulayacağı kayıtlar, bu defterlerde bulunuyor" dedi.

Taş Baskı Kur'an-ı Kerim'ler

Işık, 2. Abdülhamit döneminde Kur'an-ı Kerim'in taş baskılarla basıldığını ve Mushafları İnceleme Kurulu tarafından kontrol edildiğini anlatarak, bunların, Yeniçeriler zamanında hapishane olarak kullanılan, bugün mahzen olarak adlandırılan yerde muhafaza edildiğini söyledi.

Arşiv binaları aslına uygun restore edilecek

Arşiv şefi Ayhan Işık, İl Özel İdaresi'nin çalışmaları kapsamında birinci derece tarihi eser niteliği taşıyan Şeriyye Sicilleri ve Meşihat Arşivi binalarının gelecek yıl restore edilmesinin planlandığını belirterek, restorasyon çalışmaları süresince hizmet almak isteyen vatandaşların dijital ortamdan faydalanabileceğini kaydetti.