01 Kasım 2025
  • İstanbul11°C
  • Ankara4°C
  • İzmir13°C
  • Konya5°C
  • Sakarya12°C
  • Şanlıurfa16°C
  • Trabzon17°C
  • Gaziantep7°C

TARİHE TARİHLİĞİNİ HATIRLATMAK!

D. Mehmet DOĞAN

Kalk yiğidim, yine dağ başını duman aldı..

Parçalandı bir kıtanın toprakları, 
Aslan payını aslan olmayan aldı... 
Kalk yiğidim, yine dağ başını duman aldı.

Hamaseti sevmem. Fakat Ârif Nihat Asya’nın bu kıt’asını pek severim!

Musul-Kerkük meselesi… Eğer Lozan bir “zafer”se, onun fiyakasını kesin olarak zedelemiştir.

Lozan’da sınırlar çizilirken, İngilizler Mondros Mütarekesi’nden sonra işgal ettikleri (3 Kasım 1918) Musul-Kerkük bölgesini dışarıda tuttular. Türk heyeti böyle bir sonuçla ülkeye dönemezdi. Israrlar sonucunda, konu ertelendi… Bunun meselenin İngilizler lehine halledileceği anlamına geldiğini o zamanlar herkes biliyordu. Nitekim öyle oldu…

Ali Şükrü Bey, Musul meselesinin ertelenmesini şöyle eleştirir: “Efendiler, soruyorum, düşmanların altı ay sonra iade etmiş olduğu bir toprak var mıdır? Yoktur efendiler. Hangi toprak bir daha iade edilmiştir? Musul’u bir sene sonraya bırakmak… neticede kaybetmek demektir.”

Misak-ı Milli’ye dahil olduğu halde Lozan’da muallakta bırakılan Musul Meselesi İngiltere ile ikili görüşmelerle çözülemedi. Türkiye’ye Lozan’ı bir an evvel tasdik etmesi için baskı yapan İngiltere Andlaşma’yı en son kabul eden ülkedir! İlgili kanun tasarısı Avam Kamarası’nın gündemine Nisan 1924’te (Türkiye’de Hilafet’in kaldırılmasından sonra) sokulmuş ve 24 Temmuz 1924’de kabul edilmiştir. Cemiyet-i Akvam’ın Lozan’ı tasdiki ise, Musul meselesinin İngiltere tarafından bu kuruluşa havale edildiği güne rastlamıştır! (6 Ağustos 1924)

İngiltere’nin kontrolündeki Cemiyet-i Akvam’da sonuç alınamayınca konu Yüksek Adalet Divanı’na intikal etti. Sonunda İngilizlerle Ankara’da masaya oturuldu. 5 Haziran 1926’da Musul-Kerkük bölgesini İngiltere’ye bırakan Ankara Andlaşması imzalandı. Bu Misak-ı Millî iddiasının terki anlamına geliyordu ve devletin meşruiyet temeli olarak görülen “Lozan zaferi” iddiasını yerle bir ediyordu.

Şeyh Sait isyanı ve 1926’daki İzmir Suikasdi Musul meselesinin İngiltere lehine çözülmesinin doğuracağı tepkileri önleyecek bir zemin meydana getirmek için kullanıldı.

Yazının devamı için:http://www.habervaktim.com/yazar/65562/tarihe-tarihligini-hatirlatmak.html

Yorumlar
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.