TEOMAN DURALI: CANLILAR BİLİMİNDEN KESİTLER

Yüzyılımızda canlılarla ilgili çalışmaların hâlâ iki temel anlayışca dile getirildiklerine tanık oluyoruz. Bunlardan biri, 'alabildiğine—genelleyici—birleştirimci', öbürü de 'salt çözümlemeci' anlayıştır. Bu açıklama anlayışlarından birincisine, çalışmamızın II. Bölümünde anlatılmış olduğu üzre, çoğunlukla canlılarla ilgili spekulativ akımlardan birinde yer alanların rağbet ettikleri görülüyor. İkincisineyse, bu Bölümde gösterildiği gibi, daha ziyâde canlılar biliminin deney çevrelerinde gözdedir. Birinci tür anlayışın zaman zaman canlılara ilişkin sorunların çözümlemelerinde yararlı ipuçları sunduğu, bununla birlikte bilimsel olmadığına değinilmiştir. Hâlbuki bilimselin ta kendisi olmakla birlikte salt çözümlemeci açıklama tarzı, birleştirimi/sentezi olabildiğince dışta bıraktığından, genel kapsamlı çözümlere ulaştırmakta yetersiz kalan bir araç görünümündedir. Tabiatıyla 'genel kapsamlı' çözümün bulunmadığı yerde teoriden söz edilemez. Teori olmaksızın da kuşatıcı bilimsel bilgiden bahis açılamaz. Anlaşılacağı üzre kuşatıcı bilimsel bilginin üretilmesiçin deney kadar teori de zorunludur.

Devamı: https://www.fikriyat.com/yazarlar/teoman-durali/2020/06/03/canlilar-biliminden-kesitler