TYB KONYA ŞUBESİNDE EVLİYA ÇELEBİ ANILDI

Evliya Çelebi’nin 1611 yılında Üsküdar’da doğduğunu belirten Alptekin sözlerini şöyle sürdürdü: “Evliya Çelebi, baba tarafından aslen Kütahyalıdır. İyi bir eğitim almıştır. Medresede okumuş Arapça ve Farsça’nın yanında Rumca’yı da öğrenmiştir. Hafız olan Evliya Çelebi, on dokuz yaşında gördüğü bir rüya sebebi ile seyahat etmeye karar vermiştir. Babası onun öncelikle İstanbul’un bütün yerlerini görüp yazmasını sonra da Bursa, Bilecik, Konya gibi eski başkentlere öncelik vermesini istemiştir. Bu maksada binaen Çelebi de, 17. asır İstanbul’unu bütün ayrıntıları ile yazar.”

Seyahatname’de ilginç bilgilerin de olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ali Berat Alptekin, “Ahi Evren’in Kırşehir ile ilgisinin bilinmesine rağmen, Seyahatname’de Ahi Evren’in Denizlili olduğu vurgulanır.” dedi. Alptekin sözlerine şöyle devam etti: “Evliya Çelebi 52 yaşında Bosna’da bir savaşa katılmış ve donma tehlikesi geçirmiştir. Kendisinin eserinde bildirdiğine göre bu olaydan sonra evlenmemeye karar verir. Yani Çelebi, hayatı boyunca hiç evlenmemiştir. Evliya Çelebi savaşlara da katılıyor. Özellikle Balkanlardaki savaşlarda geri hizmette imam olarak görev yapıyor. Şehitlerin defin işleri ile uğraşıyor. Seyahatname’deki birçok bilgi günümüz araştırmacılarına ışık tutacak cinstendir. Mesela halk edebiyatındaki mani türü 17. asırda aynı isimle vardır; zira Evliya Çelebi Acem Manisi’nden bahseder.”

Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinde17. yüzyılda Konya kalesinin durumunu da teferruatlı bir şekilde anlattığını ifade eden Alptekin konuşmasına şöyle devam etti: “Evliya Çelebi Konya’ya doğal olarak Akşehir üzerinden gelir ve ilk olarak Akşehir’i gezer ve yazar. Bağlık bahçelik bir yer olarak tavsif ettiği Akşehir’de Nasreddin Hoca’nın türbesini ziyaret eder ve Hoca’nın Timur ile olan meşhur ‘Peştamal’ fıkrasını da anlatır. Akşehir’den sonra Ilgın’a uğrayan Çelebi, kaplıcalardan bahseder. Konya’ya geldiğinde Mevlâna’dan uzun uzun bahseder. Konya kalesini anlatır. Ereğli’nin meşhur kirazından ve İvriz Çayı’ndan bahseder. Evliya Çelebi yer adlarının kökenleri hakkında da ilginç bilgiler verir. Mesela Ereğli için, ‘Eli Eğri şehri fethettikten sonra zamanla Ereğli oldu.’ der. ‘İbtida Salâ, zamanla İpsala olmuş.’ der. İlginç tekerlemeler de yapar: ‘İki dükkân bir aşhane, işte Gümüşhane’; Erzincan için ‘Etrafı dağ, içerisi bağ.’ tabirlerini kullanır. Diyarbakır’da Sinoğlu Camisi ile ilgili olarak Sinoğlu efsanesini anlatır. Van Gölü’ne Van Denizi der. Evliya Çelebi, eserinde at bilgisine de geniş yer verir. At bilimi ile ilgili onlarca terim söyler. Halk hekimliği, düğün ve bayram adetlerini de Seyahatname’de bulmak mümkündür.”

Evliya Çelebi’nin üç kıtayı gezip yazdığı Seyahatname’sinin mutlaka okunması gerektiğini belirten Ali Berat Alptekin, nevruz konusunun da eserde geçtiğini belirtti. Konferansın ardından kürsüye gelen Öksüz Ozan ve Yağız Ozan’ın saz, söz ve atışmaları ile etkinlik sona erdi. TYB Konya Şubesinin Prof. Dr. Ali Berat Alptekin’e kitap hediyesini hocaların hocası Prof. Dr. Saim Sakaoğlu takdim etti.