UĞUR DERMAN: SAİD PAŞA İMAMI

Adı yerine lakabıyla tanınan bu zât kimdir? Galiba onun nâmını ilk defa –pek çok kimse gibi- ben de Mehmed Âkif (1873-1936) merhumun Safahat'inde gördümdü. Şâirimizin Mısır'da bulunduğu yıllarında neşrettiği 7. kitabı Gölgeler'i 1950'li yıllarda aslından okumağa başladığımda, dînî lirizmin şahlandığı bu "Said Paşa İmamı" manzûmesi bâzı mısrâlarıyla hâfızamda yer etmişti. 15 Haziran 1347 (1931) tarihinde Hilvan'da yazıp tamamladığı bu neşîdesinde Âkif Bey –belki de asıl ismini öğrenemediği– Said Paşa İmamı'nı şu hâşiyesiyle tanıtıyordu: "Ahlâkı da sesi gibi İlâhî olan bu adamı çocukluğumda bir kerre dinlemiştim. Said Paşa'nın kim olduğunu bilmiyorum". Sonraki yıllarda basılan Safahat nüshalarında da yeni harflerle yerini alan Said Paşa İmamı'nın örnek alınacak bir davranışını mâruzatımın sonuna bırakarak, mevlidhânımızı tanıtmaya başlayalım: XIX. asrın ilk on yılından birinde Manisa'da doğan Hasan Rıza'nın babası Eğridirli Hoca Abdullah Efendi'dir. Beldesinde, tahsîlinin yanısıra hıfzını tamamladı, hat ve mûsıkî meşketti; Rifâî tarîkatine girdi. İstanbul'a geldiğinde Hammâmîzâde İsmail Dede'nin (1778-1846) kıymetli talebesinden Mutafzâde Ahmed Efendi'den (ö.1883) dînî ve lâdînî mûsıkî ve Mevlid tilâvetini öğrendi; mevlidhân olarak tanındı. Kendisinde mevcud cezbe hâli dolayısıyla ancak istediği zaman ve mekânda okurdu. Osmanlı devlet adamlarından Bursalı Mehmed Said Paşa (ö.1868), herhalde XIX. yüzyılın ilk yarısında iken bu Hasan Rıza Efendi'yi konağına imam olarak seçmiş, hayatı boyunca da onu benimsemiştir (Cemâat namazının fazîletine erişmek için imam vasfını taşıyan bir şahsı, âilenin ferdi gibi hanelerinin dâimî kadrosuna almak ve –kendileri dışarda bulunsa bile– konak sâkinlerinin toplu ibâdetlerini sağlamak, Osmanlı devlet ricâli arasında, dînî bir vazife sayılırdı. Varlıklı kimselerin hânelerinde de bu teâmül yaygındı). 

Devamı: https://www.fikriyat.com/yazarlar/ugur-derman/2021/07/02/said-pasa-imami