• İstanbul 12 °C
  • Ankara 11 °C

​Zan

Elif SÖNMEZIŞIK AYDIN

-Ruznâme; Kelime Günlüğü’nden-

Bilginin idrak edilerek yerleştiğini büyükler söylemiş. Yine de yüzünden okumanın insanı -tam idrak yaşanmasa da- olgunlaştırdığına, işe yarar bir zamanda işlev kazanan ara hafızayı doldurduğuna da işaret edilir. İnsan zihni işlev noktasında “kullanıcısını” da hâlen şaşırtıyor ne de olsa.

İnternet, hepimizi bilgiyi sorgulatır hâle getirdi. Yorumun bilgiden daha çok hürmet gördüğü bu âlemde, zaman ve deliller bütün yorumları haklı çıkarmayınca “bilgi ortamlarına” yönelik güven yitimi yaşanır oldu. Elbette bu da bir kaos sebebi. Bunca gürültü arasında sahih sesleri algılama konusunda yetersiz kalıyor insan. Elbette eninde sonunda hakikat kendini belli eder, zaten bu hakikatin fıtratında var. Ancak suizan sebebiyle hakikate geç kalmışlık da bir insanlık gafleti.

“Zan” fikrin de zikrin de belkemiği. Şimdilerde bu durum “algı” olarak tarif edilse de işin özünde zan bulunuyor. Çünkü çoğu kere zannımız ölçüsünce düşünür, söyler ve dinleriz. En güzel sözü sarf eden zannımızca olumsuz bir temsil olduğunda bünyemizde olumlu bir karşılık bulmaz.

Zannın hem olumlu hem de olumsuz tarifi vardır. İlki mesnetsiz bilgi veya kanaat. Diğeri ise üzerine düşünülerek elde edilen kesin bilgi. Zan, dinimizce de “esas” olanın karşısında görülen vehim olarak manalandırıldığı gibi bilgi ve bilme manalarını da karşılamış.  Bu iki farklı ilmî tarife rağmen genel kullanımı “sanmak” üzerinden. Yani kişiye göre beliren yansımaların bir yorumu. Kesinlik ve eminlik içermeyeni tarif ederken kullanılan bir kelime.

İnanan için hayat karşıtlıklar bütünü. Haram-helal, güzel-çirkin, iyi-kötü gibi. Bunlar arasından hep iyi, güzel ve helal olanı seçmek durumunda. Bütün hayatın mayası da bu zaten. Maya iyi, güzel ve helal olduğunda iş, oluş ve düşünüş de o minvalde oluyor. Yani bir şekilde yediğimiz, giydiğimiz, söylediğimiz ne ise ona dönüşüyoruz. İfayı yeşerten nüve ne ise o oluyoruz.

Devamı: https://www.yenisoz.com.tr/yazarlar/zan-1589/

Bu yazı toplam 236 defa okunmuştur.
  • Yorumlar 0
    UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
    Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
    Bu yazıya henüz yorum eklenmemiştir.
Yazarın Diğer Yazıları
Tüm Hakları Saklıdır © 2012 Türkiye Yazarlar Birliği | İzinsiz ve kaynak gösterilmeden yayınlanamaz. Sitede yayınlanan yazıların sorumluluğu yazarlarına aittir.
Tel : 0312 232 05 71 - 72 | Faks : 0312 232 05 71-72 | Haber Scripti: CM Bilişim