Atalarımız bize altın değerinde öğütler bırakmış.
Hayat mâcerâsında her ihtimâli hesâba katalım, bütün adımları doğru atalım diye...
Bunun için atasözlerimizin çoğunu hayat rehberi olarak benimsemek lâzım.
Ama ondan önce atasözlerini doğru öğrenmek şart.
Peki, doğru öğrenmek için nereye bakacağız?
Tabii ki önce TDK'ya...
Çünkü TDK, 1930'lardan îtibâren bize dilde kılavuz olmak üzere yola çıktı.
"Türkçe bundan sonra bende..." dedi.
Biz de eyvallah dedik.
***
Ama atasözlerimiz için TDK'ya bakanlar her an yanılabilir.
Ömer Âsım Aksoy'a da mutlaka bakmak lâzım.
Çünkü TDK ataların sözlerini birçok kez yarım yamalak anlayıp yalan yanlış anlatıyor.
Atasözlerinin postuna saman dolduruyor âdetâ.
Lügatlerindeki “atasözü” târiflerinde bile sık sık dümen kıran TDK, atasözü açıklamalarında da bir sürü ceviz kırmayı, imlâ ve noktalama hatâlarındaysa rekor kırmayı denemektedir.
Bunun için atasözlerimizin çoğunu hayat rehberi olarak benimsemek lâzım.
Ama ondan önce atasözlerini doğru öğrenmek şart.
Peki, doğru öğrenmek için nereye bakacağız?
Tabii ki önce TDK'ya...
Çünkü TDK, 1930'lardan îtibâren bize dilde kılavuz olmak üzere yola çıktı.
"Türkçe bundan sonra bende..." dedi.
Biz de eyvallah dedik.
***
Ama atasözlerimiz için TDK'ya bakanlar her an yanılabilir.
Ömer Âsım Aksoy'a da mutlaka bakmak lâzım.
Çünkü TDK ataların sözlerini birçok kez yarım yamalak anlayıp yalan yanlış anlatıyor.
Atasözlerinin postuna saman dolduruyor âdetâ.
Lügatlerindeki “atasözü” târiflerinde bile sık sık dümen kıran TDK, atasözü açıklamalarında da bir sürü ceviz kırmayı, imlâ ve noktalama hatâlarındaysa rekor kırmayı denemektedir.
TDK, hatâ rekoru kırmayı başaracak gibi görünüyor.
TDK rekorlarını duyurmak da bizim vazîfemiz...
***
"Mart dokuzunda çıra yak, bağ buda." sözünün îzâhına TDK'dan bakıp da ona göre plan yapan bağcı yandı demektir.
***
"Mart dokuzunda çıra yak, bağ buda." sözünün îzâhına TDK'dan bakıp da ona göre plan yapan bağcı yandı demektir.
Bağı da kendisi de...
Çünkü atalarımız "mart dokuzu" derken bunu eski takvime göre söylüyor.
Mîlâdî takvimde martın yirmi ikisine denk gelir bu.
Fakat TDK o noktayı dikkate almamış ve "mart ayının dokuzunda" deyip çıkmış işin içinden.
Eğer yaşınız 60'ın üstünde değilse bu eksik ve yanlış anlatıştan şüphe bile duymazsınız.
***
"Mart dokuzunda çıra yak, bağ buda." atasözü, yarım asır önce TDK adına Ömer Âsım Aksoy tarafından hazırlanan "Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü"nde 1987 numaralı söz olarak yer almış ve aynen şöyle îzâh edilmiş:
"Martın dokuzu (yeni takvime göre 22'si) olunca bağların her halde budanması gerektir. Bu iş, gündüz yetiştirilemezse gece çıra ışığında yapılmaya değecek kadar önemlidir."
O zamanki "Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü"nde geçen bu târifi şimdikiler kopyalayıp sitelerine yapıştırmışlar. Fakat naklederken biraz budayıp kısaltarak kuşa benzetmişler ve zurnanın zırt dediği yeri atlamışlar.
***
Kendimize kılavuz seçerken dikkatli ve ihtiyatlı olmalıyız.
Atasözlerinde kılavuzu TDK olanın boynu bükük kalabilir.
Ben derim ki atasözlerinde kılavuz olarak yeni TDK'yı seçmeyin.
Eski TDK adına Ömer Âsım Aksoy tarafından hazırlanan "Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü" kılavuz olarak çok daha güvenilir.
Çünkü atalarımız "mart dokuzu" derken bunu eski takvime göre söylüyor.
Mîlâdî takvimde martın yirmi ikisine denk gelir bu.
Fakat TDK o noktayı dikkate almamış ve "mart ayının dokuzunda" deyip çıkmış işin içinden.
Eğer yaşınız 60'ın üstünde değilse bu eksik ve yanlış anlatıştan şüphe bile duymazsınız.
***
"Mart dokuzunda çıra yak, bağ buda." atasözü, yarım asır önce TDK adına Ömer Âsım Aksoy tarafından hazırlanan "Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü"nde 1987 numaralı söz olarak yer almış ve aynen şöyle îzâh edilmiş:
"Martın dokuzu (yeni takvime göre 22'si) olunca bağların her halde budanması gerektir. Bu iş, gündüz yetiştirilemezse gece çıra ışığında yapılmaya değecek kadar önemlidir."
O zamanki "Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü"nde geçen bu târifi şimdikiler kopyalayıp sitelerine yapıştırmışlar. Fakat naklederken biraz budayıp kısaltarak kuşa benzetmişler ve zurnanın zırt dediği yeri atlamışlar.
***
Kendimize kılavuz seçerken dikkatli ve ihtiyatlı olmalıyız.
Atasözlerinde kılavuzu TDK olanın boynu bükük kalabilir.
Ben derim ki atasözlerinde kılavuz olarak yeni TDK'yı seçmeyin.
Eski TDK adına Ömer Âsım Aksoy tarafından hazırlanan "Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü" kılavuz olarak çok daha güvenilir.
Acı ama gerçek...
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.