Tarihî Diyarbekir Kalesi’nin restorasyonuna dair, kentsel dönüşüm adı verilen plân çerçevesinde yıktırılan yapılara dair, ortaya çıkan bazalt taşların değerlendirilmesine yönelik teklif vardı, taraflara söylenen.
Diyarbakır Kalesi adını taşıyan kitabımızın ilk makalesi, Bazalt Soygunu Son Bulsun’da yıktırılan ve yıktırılacak yapıların ana malzemesi bazaltın ileride kale onarımında kullanması eksenindeydi. 12 Ağustos 2013 Tarihli makalede bazalt malzemenin değerlendirilmesinin gerekliliğini ifade ederken, ilgililere seslenmiş, olması gerekeni dile getirmiştik.
Suriçi’nde yıkımı gerçekleştirilen kimi evlerin halen arta kalan bazalt taşların değerlendirilmediğini görünce yeniden yazma ihtiyacı hasıl oldu.
Suriçi’nde yapımına başlanan evlerin tarihî dokuya uygun olmadığına dair itirazlar gündeme gelince bazalt taşına olan ihtiyacın ne derecede önemli olduğu ortaya çıktı. Yapıların betonarme iskeletine giydirilen bazalt kaplama ile ortaya çıkan garip yapı şeklinin durdurulması sonrası, yapıların bazalt taşla yapılmasına yönelik durum söz konusu olmuştur.
Bazalta para ödenmeden, yapılan yıkımlardan elde edilen ana malzemenin istiflenmesine dair teklifimizin yer aldığı gazete yazılarımız, yerelde yer alırken, bunun yasaklandığına dair duyumlar almış, bu taşların şehir dışına çıkarılmamasına sevinmiştik. Gözlemlediğimiz şekilde taşların şimdi de şehir dışında yapılarda kullanıldığını var saydığımızda, kazanımın ne derecede olduğu ortadadır.
Bu kısa, özlü yazımızı tekrar hatırlatmak isteriz, konuya katkı sunma adına. Ne derecede etkili olur, bilemeyiz, açıkçası:
“ Yıkımlar sonrası bu taşların değerlendirilmesi söz konusu olmaz mıydı? Demek ki olmamıştır veya düşünülememiştir. Peki biz, bu konuyu ele aldıktan sonra bu alandaki eksiklikler giderilecek mi? Bu da tahminden oldukça uzaktır. Çünkü oldukça işçilik gerektiren ve bir kısmı Diyarbakır Kalesi'ne ait olan burçlardan ve surlardan sökülen taşların akibeti meçhul!... Elbette her bazaltın yeni yapılarda kullanılması söz konusu değil.
İsteriz ki Diyarbakır Kalesi'nin onarımı için yıktırılan yapılardan arta kalan taşların korunmaya alınması ve ileride yapılacak onarımlar için gerekli hazırlıklarda bulunması oldukça önemli bir husustur.
Yıkıma başlanmamış yapıların taşların korunması ve bir alanda toplanması gerekmektedir. Bu yapılmadığı takdirde ileride temini mecburi olan bazalt yapı malzemesi için oldukça masraf edilmesi söz konusudur.
Diyarbakır Kalesi onarımlarında görülen mekanik bazalt, görünümü ciddî manada rahatsız etmektedir. Bir yanda elle yontulmuş bazalt öbür yanda el emeğinden yoksun, makinalarla yontulmuş bazalt. Buna birilerinin dur demesi lazımdır.
Edindiğimiz duyumlar doğru ise, bu taşların kimilerince toplu biçimde alınarak, ileride değerlendirilmesi söz konusu. Kimi yapacağı turistik tesisleri için kimisi de kendi adlarına yapacakları mâlikhaneler için bazalt taşlarını hiçbir yerden ve kurumdan izin almadan istedikleri biçimde alıp götürmektedir. Bu hususta herhangi bir tedbirin alınıp alınmadığını açıkça bilmiyoruz. Tedbir alınmış ise Ali Paşa Mahallesi'nde bunca bazalta ne oldu? Tedbir alındığını hiç sanmıyoruz.
Bu konuda hiçbir yetkili ile görüşmemiz olmadı. İsteriz ki bu bazaltın değerlendirilmesi ve ileride Diyarbakır Kalesi onarımında kullanılması. Bu olur mu olmaz mı bilmekten uzağız. İstediğimiz bu teklifimizin acilen göz önüne bulundurularak değerlendirilmesi. Yarın, öbür gün kimi rantçıların bu bedavaya getirdikleri bazaltı, müthiş fiyatlarla satmasıdır. Bizim, kimsenin zenginliğine diyeceğimiz yok, aslında. Amacımız bu şehre ait olan, bizim olan bazaltın heba olmamasıdır.
Diyarbakır Kalesi'nin onarımında kullanılabilecek bazaltın getireceği kolaylık, hem devlete hem onarımı üstlenecek firmalara gereken kolaylığı sağlaması önemlidir. "Yok" deniliyor ve kale onarımında tornadan çıkan taşların kullanılması isteniyorsa, ortaya çıkacak görüntülerin orijinallikten uzak olduğunu, şimdiden belirtelim. Kimi binaların dışının kaplanmasında mahsuru olmayan yapma bazalt, Diyarbakır Kalesi'nde şık görünüme sahip olmayacak ve kim olursa olsun, bu şekilde onarıma imza atarsa atsın, biz bu şehrin yerlisi olarak yapılanın sadece göz boyama olduğunu belirteceğiz, yazılarımızda, sohbetlerimizde, açıklamalarımızda.
Bu şehirde birçok alışveriş merkezi yapıldı, birçok toplu konuta imza atıldı, birçok site inşa edildi. Hiçbirinde şehrin mimarisine sadakate rastlanmadı. Kimi sitelerde site girişlerinde bazalt kullanıldı, ortaya çıkan görünüm de arzulanandan oldukça uzaktır. Dicle Üniversitesi'nin girişine betondan yapılan giriş kapısı, bazalt ile kaplanmışsa da şehrin kalesini çağrıştıracak derecede önemli görünmüyor.
Sözü fazlaca uzatmanın manası yok, açıkçası. İl Valiliğimiz, Büyükşehir Belediyemiz, Dicle Üniversitemiz, gönlü bu şehir için çarpan yazarlarımız, sevgili basın emekçileri, televizyon ve radyo kanalları ve Sivil Toplum Kuruluşları- örgütleri bu teklifimize arka çıkmalıdır. Biz, bu teklifimizi sunarken TOKİ'ye de sesleniyoruz: Bazalt Soygunu Son Bulsun!.. 12.08.2013 www.tyb.org.tr “
Bazalt taşı ve yeni yapılacak olan evler için bu teklifimiz, halen geçerlidir. Ne yazık ki okumuyoruz, bildiğimiz şekilde davranıyoruz. İzlenimimiz, bu. Bu şehre yazık oluyor, elimizden gelen sadece yazmak ve ilgililere tekrar hatırlatmayı önemsiyoruz. Bu bazaltın heba olmasına gönlümüz razı değildir.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.