Türkçeleşmiş Kelimeler Meselesi-2

İsmâil Hâmi Dânişmend’in “Türkçeleşmiş Kelimeler Meselesi” başlıklı yazısına devâm ediyoruz:

(…) Dilden dile tesbit edilen semantik ve fonetik istihallerin (“istihâlelerin” olsa gerek. A.T.Ç.) tabiî (“tâbî” olsa gerek. A.T.Ç.) olduğu birtakım kanunlar vardır. Meselâ Dauzat’ın yukarda bahsettiğimiz eserinin 171-176’ıncı sayfalarıyla 1938’de yayınlanan Dictionmaire etymologique adındaki iştikak lügatının giriş bölümünün XII-XIII’üncü sayfalarındaki izahatına göre semantik değişikliklerinde kinayenin, teşbihin, mecazın ve istihzanın büyük tesirleri vardır. Bilhassa kelimelerin dilden dile yalnız bir tek mana ile seyahat edip aslındaki muhtelif manalarını kaybetmesi de semantik değişikliğin en mühim âmillerindendir. Fonetik istihaleler içinde de yazıda imlanın, telâffuzda tahrifin mürekkep yabancı kelimelerini bir kelime halinde birleştirmenin uzun kelimeleri kısaltmanın, yabancı kelimelerine kıyas yoluyla yeni kelimeler icadının ve “Attraction” denilen kaideye göre yabancı tabirlerinin yerine bir takım yakıştırmalar kullanmak âdetinin büyük tesirleri vardır. Tabiî bu umumî kanunlar dışında her dilin kendi bünyesiyle alâkadar birtakım hususî âmiller daha vardır ki bunların her dilde ayrıca tetkiki lâzım gelir.