“Yazın” Yetmeyince “Gökçe Yazın” Yetişti
TDK’liler “edebiyat”a karşı “yazın”ın icadıyla yetinmedi, çünkü onların “edebiyat” alerjisi hiç dinmedi.
Gerçi “Edebiyat yalnızca yazılı mı olur, sözlü olanlara ayrı bir isim mi bulunacak?..” diye soranlara verecekleri mantıklı bir cevapları da yoktu.
Olamazdı zaten...
Nitekim TDK’nin kafasında aşağıdakilerin de akla yatkın bir izahı olmadı:
1. “Edebiyat” yerine niçin “yazın” değil de “yazım” veya “yazıt” demediler?
2. “İmla” yerine neden “yazım” değil de “yazın” veya “yazıt” kelimelerini tercih etmediler?
3. “Kitabe” için niye “yazıt” değil de “yazım” veya “yazın” kelimelerini uygun görmediler?
Başka bir şekilde soruyorum: Türkçede “yaz-“ fiil köküne “-(ı)n” getirdiğinizde “edebiyat” kelimesinin, “-(ı)m” eklediğinizde “imla” kelimesinin ve “-(ı)t” uladığınızda “kitabe”kelimesinin manasına kolay bir yol mu açılmış olur?
“Evet...” diyorlarsa şunları da cevaplasınlar:
1. O hâlde “yazım” kelimenizi 1935’te niçin “imla” yerine değil de “kitabet” ve “kader, sernüvişt” yerine getirmek istediniz? Aynı kelimeye daha sonra hangi mantıkla “metin” diye bir karşılık verdiniz?
2. “Yazıt” kelimeniz “kitabe” için uygunsa nasıl oldu da onu aynı zamanda “kalem” için münasip buldunuz?
Bunlara mantıklı cevaplar verebilecek TDK’li bir ilim adamı çıkarsa onun ellerinden öperim.
Yoksa “edebiyat”ın terk edilip “yazın” uyduruğunun kabul edilişindeki ve daha binlerce kelimenin değiştirilmesindeki hakiki sebebin ne olduğunu itiraf etmeliler.
Hakikatli, hikmetli, mesnetli ve iyi niyetli bir sebep yoktu ama hiddetli, hararetli, illetli, sakametli ve kuvvetli bir başka mantık vardı:
Türk’ün dilinde her ne var Osmanlı armalı,
Toptan veyâ teker teker ondan koparmalı...
O hâlde “edebiyat” gibi, nerden bakılsa “Osmanlı artığı” olan bir kelimeyi dilden koparmaya “yazın”ın tek başına gücü yetmezse yedeğini bulacaklardı, başka tedbir de alacaklardı.
Ve sahneye “gökçe yazın” çıkarıldı.
(TDK kurulduğundan beri hep böyle davranmış, uydurduğu bir kelime tutmayınca sokranmış, kıvranmış, aranıp taranmış, onun yerine hemen bir başkasını bulmuştu. Mesela sırf“cetvel”in kovulması için üzerine “çizgeç / çizinlik / çizelge / çizeç / çizgilik” diye beş tane eleman salınmıştı.)
Fakat “gökçe yazın”da bir tuhaflık vardı. Çünkü bu yedek eleman (gökçe yazın) asıl eleman(yazın)dan daha etli, heybetli, haşmetli, variyetli ve kuvvetli görünüyordu. Nitekim asıl elemanı gövdesine indirmiş, bünyesine sindirmişti.
Peki, koca bir “edebiyat” tertibe düşürülmüşken, onun yurduna “yazın” ileri sürülmüşken bir de “gökçe yazın” çıkarmaya niye lüzum görülmüştü? Ne olmuştu ki?..
Ayrıca “gökçe yazın” bulununca “yazın”dan vazgeçmişler miydi?
Hayır...
Fazla söz göz çıkaracak değildi ya...
Yeter ki “edebiyat” gitsin de yerine ne gelirse gelsin. İsterse “literatür” gelsin...
Eninde sonunda "edebiyat" da dilden çekilirse ve yerine “literatür” gelirse şaşmam.
Siz “edebiyat”ı tahtından indirip yerine bir yandan “yazın”ı, öbür yandan “gökçe yazın”ı oturtmaya çalışırken bir bakmışsınız “literatür” mağrur bir Avrupalı kral edasıyla geçip oraya kurulmuş...
“Tercümeihâl → hâl tercümesi → hayat hikâyesi → hayat öyküsü → yaşam öyküsü → öz geçmiş” diye bocalarken, kelimeleri kurcalarken “biyografi”nin aradan sıyrılıp birincilik kürsüsüne çıkması gibi...
“Mecaz”ı ille de değiştirip “değişmece” yapacağım derken “metafor”un gelip yerleşmesi gibi...
Edebiyatımıza, neşriyatımıza, lisaniyatımıza, maddiyatımıza, maneviyatımıza...
Bütün hayatımıza...
Ey TDK!
Bu manzara hakkında ne diyorsun?
Sen değil misin Türkçeyi kesip budayan?
Bak hâlâ itiraf etmiyorsun.
O hâlde sopaya dayan...
06.06.2012
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.