Köy odası geleneği Türkistan’dan bu yana bir Türk geleneği olup zamana göre değişimlere uğrasa da hâlâ köylerde işlevini yapmakta hatta bazı yörelerde cami odası, muhtar odası, gençlik odası, şehirlerde ise cenaze odası, mahalle odası olarak isimlendirilmiştir. Toplumun, anlaşmazlık, düğün, cenaze gibi birçok işi bu mekânlarda çözülmektedir. Yazar Rüştü Özdemir Köy Odası konusunu gayet yerinde incelemiş olup elinde geniş bilgi bulunmaktadır. Dinleyiciler ile bu bilgileri çok güzel bir ortamda paylaşmıştır. Bizim gibi köy odaları geleneğinden gelen, oralardan terbiyesini, toplum eğitimini almış kimselerin de hatıralarını canlandırdı.
Rüştü Özdemir konuşmasında şu konulara değindi:
“Köy odası, köylülerin çeşitli toplantılar yaptıkları ve misafirlerini ağırlamak için oluşturdukları yerlerdir. Köy olmanın ilk şartı köy odasıdır. Bir yönüyle sivil diğer yönüyle resmi yapı olması işlevinin ne kadar geniş olduğunun en önemli kanıtı sayılabilir.
Köye gelen erkek misafirler yedirilir içirilir, yatırılır kaldırılır. Hayvanlarının yiyeceği dahi karşılanır. İstediği kadar kalır. Bütün bunlara karşılık hiçbir ücret alınmaz. Oda bakımı sülaleye aittir.
Köy odaları, Türk kültürünün önemli kurumlarından birisidir. Kültürün oluşmasında ve nesilden nesillere aktarılmasında merkez olmanın yanında eğitim alanında da cami ve okuldan önceliğe ve öneme sahiptir. Köyün ilk resmi binası olması, başlangıçta cami, okul ve muhtarlık olarak kullanılması bu görüşü destekler mahiyettedir.
Odalar, barınma, sohbet ve eğlence merkezi olması yönüyle aynı zamanda sivil bir kurum sayılır. Hanlar ve kervansaraylar gibi sivil mimariye dahil olmasına rağmen bu alandaki kitaplarda ve çalışmalarda adına rastlanamaması gerçekten düşündürücüdür. Böylesi geniş fonksiyonlar icra etmesine rağmen ülkenin eğitim alanında ve hatta dini eğitim alanında isminden hiç söz edilmemiştir.
Eski Türklerdeki “Bey Otağları” geleneğinin Anadoludaki devamı olarak görülmesi yanında Anadolu Selçuklular döneminde Ahi Evran tarafından kurulan “Ahilik Ve Fütüvvet Teşkilatı” ile başladığı varsayılan ve daha ziyade Batı Anadolu’da yaygın olarak görülen köy odaları artık “Tarihi Kültürel Miras” konumundadır.”
TYB bu sohbette Türk köy geleneğinde önemli bir dosya açmıştır. Sorular ve cevaplar konusunda da görülmüştür ki bu gelenek Türkiye’de her yörede yaygın ve birbirinin aynısıdır. Bu kadar önemli mekânların şimdiye kadar göz ardı edilmeleri anlaşılır gibi değildir. Maniler, ninniler, destanlar, hikâyeler buralar sayesinde günümüze kadar sözlü edebiyatımızda gelmiştir. Dileriz bundan böyle buralar Köy Odaları konularında da araştırmalar yapılır ve Türk Kültürüne kazandırılır.
Sohbet bitiminde TYB İzmir Şubesi Başkanı Levent Ertekin konuşmacı Rüştü Özdemir’e katılım belgesi vererek bitirildi.
Mahir Adıbeş
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.