Sorular: Gülsüm ÇELİK
Tasavvuf alanında çalışıyorsunuz. Tasavvufun özgürlük anlayışı ve bunu tanımlamasından bize bahsedebilir misiniz?
Tasavvufun, ahrar yani özgür insanlar diye adlandırdığı bir grup vardır. Bu insanlar, nefsin arzu ve ihtisarslarından oluşan kısıtlarından özgürleşmiş kimselerdir. Nefs terbiyesi bu özgürleşme sürecinin yöntemini işaret eder. Bu tanımlama dikkatimizi, özgürleşmenin içsel yönüne çeker. Bir insanın tüketim bağımlılığına, başka insanların onaylarına olan bağımlılığına, dürtülerinin kendisini bazı dünyevi zevklere doğru çekiştirip durmasından doğan bağımlılığına karşısında direnç gösterebilmesi onun özgürleşerek ahrar olmasına yol açar. Tasavufa göre bu gerçek özgürlüktür. Buna göre bir insanın dilediği her şeyi yapabiliyor olması özgürlük değil, tam aksine bu dileklerin kaynakları hakkında bir körlük ve bilinçsizlik yaşamasından doğan gizli ve karmaşık bir köleliktir. Bu karmaşayı yaratan, kişinin nefsin karmaşık stratejilerini bilmemesidir. Bu sebeple tasavvufta öncelik nefsin tanınmasına ve bu tanımaya eşlik eden bir düzenleme ve eğitme sürecine verilir.
Sizce sınırlar başlatıcı mı yoksa engelleyici bir yerde mi duruyor?
Sınırlar hem engellere, hem de imkânlara işaret eder. Bizi durdururlar ama aynı zamanda yeni bir başlangıcı ima ederler. Kanatlarımın olmaması benim sınırlarımı oluşturur ama aynı zamanda uçabilmek için başka bazı donanımlara ve belki yapay kanatlara ihtiyaç doğurur. Böylece durdurulduğum sınır aynı zamanda ilham kaynağım olur.
Son zamanlarda belirli sosyal medya platformlarında belirli içeriklerin sansürlenmesine şahit oluyoruz, buna maruz da kalıyoruz. Kendi özgürlük ütopyasını kuran sosyal medyanın yeni bir dayatma biçimi olduğunu söyleyebilir miyiz? Bu konudaki düşünceleriniz neler?
Sosyal medyada bir özgürlük sanrısı yaratılması, bu ortamlarda gerçekten özgürlükle ilgili daha derin ilgileri ve arzuları gizlemeye yarar. Bunun sebebi çağdaş özgürlük fikrinin kapitalist sistemin devamlılığını temin edecek şekilde düzenlenmesidir. Mesela modanın önerdiği marjinallikler moda sektörünü besleyen damarlar olduğu için bu marjinallikler özgürlük olarak sunulabilir. Ama aslında bağımlılığı güçlendiren yeni ve taze fikirlerdir söz konusu olan. Fakat modern tüketim sistemini kısıtlayan bir fikir, bizzat tüketicilerce itibarsızlaştırılarak tüketme özgürlüğünün karşısına konulur. Böylece gerçekte özgür olmayanlar özgürlük çığırtkanlığı yapmaya başlar. Sömürgeleştirilmiş bir kitlenin sömürgecileri savunmasına benzer bu durum ve bu durumun bir kölelik olduğunu anlamak katmanlı kölelik yapısı sebebiyle daha da zordur.
Devamı: https://www.kitaphaber.com.tr/ahmet-murat-ozel-ile-kitaphaber-ozgurluk-dosyasi-roportaji-k6007.html
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.