Tanzimat'tan beri, önce devleti kurtarmak için Batı'nın fennini alma çabasıyla Avrupa'ya talebe göndererek inşa edilmeye çalışıldı, modern eğitim. Devletin kafası karışıktı; erken yaşta gönderilen örgenciler kolay dil öğreniyor, bilgi dağarcıklarını doldurmakta zorlanmıyor ama Batılı hayat tarzı ve ahlakından etkileniyorlardı. Osmanlı terbiyesi alarak daha ileri yaşta gönderilenler ise dil öğrenmekte zorlanıyordu. Alamet-i farikası 'tatlı su Frenkliği' olan bu dönemin eğitimi ne teknik ne de tasavvur olarak Batı'nın künhüne vakıf olamadığı gibi memleketi de kurtaramadı.
Modern eğitim sistemine geçişimiz yeni bir uygarlığa adım atmanın, bu uygarlığın insan tipini yetiştirmenin aracıydı; bir tür toplum mühendisliğinin... Her şeyi teke indiren tek parti yönetimi gibi tek boyutlu insan tipi arzulandı. Muhayyel bir Batı uygarlığı vardı... Bütün geri kalmışlıklarımızın, kötülüğün sorumlusu olarak görülen değerlerlerimizden ne kadar uzak tutulursa o kadar çağdaş medeniyeti yakalamaya hazır nesiller yetişecekti. Bu nedenle her başarısızlıkta modellemeler değişti. Fransız sisteminden Anglosakson yönelimlere, Alman disiplinine yelken açıldı. Ama hiç birinin bedelini ödemek niyetinde olmayan 'eğitim aklı', sürekli nesillerin müfredatıyla, eğitim biçimiyle oynadı durdu.
Resmi eğitimin insanı standardize eden, sisteme tabi uysal vatandaşlar haline getiren doğasını sorgulamak gibi temel bir duruştan en muhalif olanlar bile uzak durdu. Hem başörtülü eğitim hem anadilde eğitim tartışmalarında taraf olanlar, aslında kendilerinin resmi eğitimin üretim bandına hazır, uygun olduklarını tescil ettirmek isteyenlerdir. Ne var ki eğitim üzerinden bir davranış normunu, ideolojik indoktrinasyonu dayatmak isteyenler de bu razı oluşu görmeye hazır değillerdi. Onların beklediği her şeyiyle sisteme biat edilmesi...
Aynı nedenledir ki modern devlet kontrolü dışında bir eğitim sisteminin oluşmasına izin vermez. Modern eğitim sistemini sorgulayacak ya da farklı tasavvurların gelişmesine imkan tanıyacak bir muhtevayı kendine karşı en büyük tehlike arz eder.
Alternatif eğitim sistemlerinin yaygın olduğu Amerika'da bile bu, sistemin kırmızıçizgilerini ihlal etmemesi şartına bağlıdır. Kırmızıçizgileri, her devletin özgürlük, birey, toplum, nihayetinde uygarlık tasavvuru belirler.
Peki, Türkiye neden bu kadar sık model değiştirir?
Bu sorunun cevabı bizi yönetenlerin temel bir insan tasavvuruna sahip olup olmadıkları sorusunun cevabında yatar.
Anadilde eğitim mücadelesi verenler, modern insan formatının anadilde daha kolay verileceğini, daha kolay standardize edileceğinin farkındalar. Farkında olmayanlar, Kemalist çekirdek zihniyete sahip, tek tipleşmeyi tabulaştıranlar. Anadilde eğitim, Türkçenin başına çok daha önce gelen mühendisliğin gecikmiş bir modern versiyonunun icra edilmesinden ibaret. Sekülerize edilen bir Kürtçe, Kürtlerin İslam medeniyet dairesi ile kalan son bağlarının da koparılmasına yarar. Modern eğitimin Türkçeye yaptığı müdahale de bu açıdan muhteva olarak benzer. Türkçe anadilde eğitim alanlarında, bu anadilin ait olduğu medeniyetle irtibatı koparılmıştır.
Eğitimin muhtevası bir yana dilin muhtevası değiştirilmiş, kökleri ile bağı ayrışmıştır. Malum 'dil varlığın hanesi'dir.
23.06.2012 Yeni Şafak
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.