“Müşterek tarihî hafızamız ve ortak kültürel değerlerimiz zemininde yeni ilmi ve fikri açılımların ortaya çıkması, kalıcı akademik ve kurumsal iş birliklerinin güçlenmesi ve Türk Dünyası’nın farklı coğrafyalarında tesis ettiğimiz dostluk ve dayanışma şuurunun kökleşmesi, başlıca temennimizdir.”
Türkiye Yazarlar Birliği Genel Başkanı Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Musa Kazım Arıcan, 6 Kasım 2025 tarihinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde başlayan 5. Manas Forumu’na katılarak “Bölgesel Ve Küresel Gelişmeler Bağlamında Türk Dünyası Uluslararası Konferansı”nda önemli bir konuşma yaptı.
Konuşmanın metnini aynen yayınlıyoruz.
Sayın Bakanlar, Değerli Rektörler, Kıymetli Bilim İnsanları, Sevgili Öğrenciler ve Muhterem Konuklar,
Hepinizi, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Kuzey Kıbrıs Yerleşkesi ile Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi’nin müştereken düzenlediği 5. Manas Forumu’nda saygıyla selamlıyorum. Manas Forumu, 2021 yılında Bişkek’te atılan ilk adımın ardından her yıl düzenli olarak gerçekleştirilen akademik bir gelenek hâline gelmiştir. 2022 ve 2023’te Bişkek’te, 2024’te İstanbul’da gerçekleştirilen toplantılar, bugün eriştiğimiz seviyenin sağlam basamaklarını oluşturmuş; bilimi diplomasiyle, düşünceyi eylemle buluşturan kalıcı bir platform inşa edilmiştir.
Bu yılın ana teması olan “Bölgesel ve Küresel Gelişmeler Bağlamında Türk Dünyası”, yaşadığımız çağın çok katmanlı sınamalarını müşterek akıl ve ölçülebilir hedefler doğrultusunda ele alma kararlılığımızı yansıtmaktadır.
ASBÜ Kuzey Kıbrıs Yerleşkesi ile Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi’nin koordineli çalışmasının ürünü olan bu etkinlik, bilginin üretilmesinden politika tasarımına uzanan süreçte disiplinler arası dayanışmanın seçkin bir örneğini teşkil etmektedir.
Bu seneki etkinliğin formatı, Türk Dünyası çalışmalarında hem nitel hem nicel bir eşiğin aşıldığını göstermektedir. Çok sayılı başvuru ve titiz değerlendirme süreçleri neticesinde oluşan program, yalnızca akademik çeşitliliği değil, farklı coğrafyalar arasında entelektüel dolaşımı da görünür kılmaktadır. Oturumlarımız; jeopolitik kırılmalar ve yeni güç dengeleri, Türk Devletleri Teşkilatı ve küresel düzen, güvenlik ve savunma mimarisi, ekonomi–enerji–ulaştırma bağlantıları, dış politika ve arabuluculuk ile kamu diplomasisi ve kültürel etkileşim başlıkları etrafında bütüncül bir gündem oluşturmaktadır.
Çağdaş Türk Dünyası, yalnızca coğrafi yakınlık değil; dil, tarih ve kültür ortaklığıyla anlam kazanan stratejik bir gerçeklik ve ortak bir gelecek tasavvurudur. Mevcut uluslararası düzen, çok-kutuplu rekabet ile eşzamanlı iş birliği dinamiklerini iç içe taşımakta; sınır aşan tehditlerle bölgesel fırsatların eşzamanlı yönetimini zorunlu kılmaktadır.
Bu tablo üç eksen üzerinden okunmalıdır: Güvenlik ve istikrar, bağlantısallık ve ekonomik bütünleşme, beşerî sermaye ve kültürel yakınlaşma. Güvenlik ekseninde siber tehdit ve dezenformasyonla mücadele, veri, kapasite ve tecrübe paylaşımına dayalı kurumsal dayanışmayı gerektirir. Bağlantısallık ekseninde Orta Koridor’dan Hazar havzasına, Zengezur Koridoru’ndan Doğu Akdeniz’e uzanan güzergâhların kullanılabilirliği, gümrük kolaylığı ve tedarik zinciri güvenliğinin tesisiyle mümkündür. Beşerî sermaye bağlamında ise ortak dil ve tarih bilincinin güncellenmesi; eğitim ve araştırma ekosisteminin genç kuşakların beklentilerine uygun biçimde yeniden tasarlanması elzemdir.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Manas Forumu’na ev sahipliği yapması, Doğu Akdeniz’in stratejik önemini gözler önüne sermektedir. Bölgenin enerji hatları, ticari bağlantıları ve güvenlik mimarisi, Türk Dünyası’nın bütünleşme sürecini tamamlayıcı bir eksen teşkil etmektedir. Burada üretilecek bilginin karar süreçlerine de yön verebilmesi için ölçülebilir hedefler, şeffaf göstergeler ve düzenli izleme mekanizmalarıyla desteklenmesi şarttır. Bilimsel bilgi ile diplomatik tecrübeyi aynı zeminde buluşturan Manas Forumu, Türk Dünyası’nın meselelerini sadece tartışma düzeyinde bırakmaz, onları somut siyaset tasavvuruna ve uygulanabilir iş birliklerine dönüştürmeyi hedefler.
Forum kapsamındaki uluslararası konferansın programının kavramsal bütünlüğünü titizlikle şekillendiren ve değerlendirme süreçlerini akademik ciddiyetle yürüten Düzenleme Kurulu’nun gayretleri, paydaş kurumların destekleri ve sürecin her aşamasında özveriyle çalışan mesai arkadaşlarımızın emeği bugünkü etkinliğin husule gelmesinde mühim bir rol oynamıştır. Forum hazırlığı sırasındaki çalışmalarından dolayı kendilerine teşekkür ederim.
Forum günlerinde yapılan tartışmalar neticesinde, müşterek tarihî hafızamız ve ortak kültürel değerlerimiz zemininde yeni ilmi ve fikri açılımların ortaya çıkması, kalıcı akademik ve kurumsal iş birliklerinin güçlenmesi ve Türk Dünyası’nın farklı coğrafyalarında tesis ettiğimiz dostluk ve dayanışma şuurunun kökleşmesi, başlıca temennimizdir.
Bu forumun, yalnızca güncel tartışmaların bir kesiti olarak değil, geleceğe yön veren uzun soluklu ve sürdürülebilir bir fikrî sürekliliğin taşıyıcısı olacağına inanıyorum. Sözlerimi tamamlarken, 5. Manas Forumu’nun Türk Dünyası çalışmalarına ufuk açıcı, kalıcı ve hayırlı katkılar sunmasını temenni ediyor; hepinizi en derin saygılarımla selamlıyorum.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.