Kamu Başdenetçisi Avukat Şeref Malkoç, “Kurumumuza, dört yılda 25 bin civarında başvuru geldi. Bu yıl bu sayının artacağını düşünüyoruz. ‘Başın düşerse dara, Kamu Denetçiliği Kurumunu ara’ diyoruz, Ara ki yardımcı olalım” dedi.
FATMA GÜLŞEN KOÇAK / PAZARTESİ SOHBETLERİ - Türkiye’de güzel çalışmalar oluyor. Özellikle halkın sorunlarına çözüm bulma noktasından geçmiş dönemlere nazaran ciddi bir yol kat edilmiş durumda. Yeni Türkiye’nin başarılarından birisi vatandaşın meselelerine duyarsız kalmaması. Eskiden sesini duyuramayan haksızlığa uğradığında hakkını arayamayan halka artık devlet üst düzeyde yardımcı oluyor. Kamu Denetçiliği Kurumu hakkıyla tanındığında hem millete hem devlete büyük katkılar sunacak konumda. Biz de vatandaşımızın hizmetinde olan bu kurumu daha ayrıntılı tanımak ve tanıtmak için 20. ve 21. Dönem milletvekili Kamu Başdenetçisi Avukat Şeref Malkoç ile konuştuk.
- Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık) nedir?
Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK) aslında kökleri biz de olan yani Selçuklu da ve Osmanlı da olan ancak daha sonra kurumsallaşması Avrupa’da olan bir kurum. İsveç Kralı 12. Şarl Ruslarla yaptığı savaşta Ruslara yeniliyor ve yenilince Osmanlı’ya sığınmak durumunda kalıyor. 1709 ile 1714 yılları arasında Osmanlı coğrafyasında yaşıyor. Bu süre içerisinde Osmanlı’nın devlet işleyişini ve adalet mekanizmasını inceliyor. Daha sonra bir nizamname yazıyor İsveç’e gönderiyor ve bunun uygulanmasının takibi için de görevlendirdiği kişiye ‘Ombudsman’ diyor.
Bağımsız ve etkin bir şikâyet mekanizması
KDK, Avrupa Birliği Müktesebatıyla 2010 yılındaki Anayasa değişikliği ile Anayasanın 74 üncü maddesinde yer almış ve 2012 yılında çıkarılan 6328 sayılı Kanun ile kurulmuştur. Kurumumuz, 6328 sayılı Kanun’un 1’inci maddesinde belirtildiği üzere Kamu hizmetlerinin işleyişinde bağımsız ve etkin bir şikâyet mekanizmasıyla, idarenin her türlü eylem ve işlemleriyle tutum ve davranışlarını, insan haklarına dayalı, adalet anlayışı içinde hukuk ve hakkaniyet yönlerinden incelemektedir. Bu yönlerden idareyi denetlemektedir.
- Bu önemli bir hizmet efendim. Hem devlet için hem millet için faydalı değil mi?
Evet. Devletin varlık sebebi millete ve halka hizmettir. Bu hizmetin kaliteli olup olmadığı ve hizmetlerin daha iyi sunulması için bunların denetlenmesi gerekiyor. Ombudsmanlık Kurumu bir bakıma vatandaşla devlet arasında meydana gelen problemlerde dostane çözüm arayan bir kurum. Başbakanlıktan bakanlıklara, kamu kurumu niteliğindeki diğer kurumlardan odalardan, borsalardan, belediye hizmetlerine kadar her alan Kamu Denetçiliği’nin kapsamına girmektedir. Kurumun en önemli özelliği şu; dostane çözüm aramaktadır.
Şikayetler 6 ay içersinde çözüme kavuşuyor
- Kimler müracaatta bulunabilir?
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olsun olmasın Türkiye’de kamuyla irtibatta olan herkes bize müracaat edebilir. Müracaatlar; posta, e-posta, e-başvuru, fax, kuruma bizzat gelerek, kaymakamlıklar veya valilikler aracılığıyla yapılabiliyor. Kamu Denetçiliği Kurumu’na müracaat için Türk vatandaşı olması gerekmiyor. Kamu kurumlarının sunduğu hizmetlerden faydalanırken sıkıntıya düşen, haksızlığa uğrayan, hizmet sunulurken idarenin tutum ve davranışından şikâyetçi olan herkes kurumumuza ücretsiz bir şekilde başvurabilir.
- Size müracaatta bulunanlara ne kadar sürede cevap veriyorsunuz?
Kurumumuza gelen şikâyetleri en geç 6 ay içerisinde çözüme kavuşturuyoruz. KDK, çok hızlı, ücretsiz ve dostane çözüm arayan bir müessese.
- Ombudsmanlık kurumunun temel amacı, faaliyetleri, yaptırımları nelerdir?
Kurumumuz, idarenin hizmet kalitesinin yükselmesine, iyi yönetim ilkelerinin yerleşmesine ve hak arama kültürünün yaygınlaşmasına katkı sağlamaya çalışmaktadır. Kararlarıyla, güçlü idare karşısında insanımızın hakkını aramaktadır.
Vatandaşın idareyle ilişkilerinde çok daha sıcak bir zemin hazırlamayı amaçlıyoruz. Bu zamana kadar banka promosyonu, araç muayene istasyonlarındaki bazı sorunlar ile çok sayıda bireysel konuyu çözüme kavuşturduk.
“Ara ki yardımcı olalım”
- Kamu Denetçiliği Kurumu’na kurulduğu günden bu güne ne kadar şikâyet geldi? İlginç şikâyetler var mı?
Kurumumuza, dört yılda 25 bin civarında başvuru geldi. Bu yıl bu sayının artacağını düşünüyoruz. Çünkü sivil toplum kuruluşlarıyla çalışıyoruz, medyada daha çok görünür hale geliyoruz. Şehirleri daha fazla dolaşıyoruz. ‘Başın düşerse dara, Kamu Denetçiliği Kurumunu ara’ diyoruz. Ara ki yardımcı olalım. Kuruma, 2017 Ocak ayı itibariyle 5 bin 702 başvuru yapıldı.
İlginç şikâyetler olarak ise, bir ilimizden vatandaş bize başvurmuş; ‘evlilik programına başvurdum, beni de çağırdılar uçağa bindim gittim ve otelde kaldım programa da katıldım gayet de iyi geçti ama beni evlendirmediler masraflarımı o televizyondan alın bana verin’ gibi aklınıza gelebilecek olan her türlü sorun intikal ediyor.
İlginç şikayetler geliyor
Çocuk şikâyetleriyle ilgilenen birimimiz ve uzman arkadaşlarımız var. Enteresan müracaatlar geliyor. Bir çocuk dilekçesinde Annem cep telefonumu aldı, onu alın bana verin diyor. Bir başkasından “Annem kulağımı çekti” gibi başvurular geliyor. Ciddi anlamda hak ihlalleriyle ilgili müracaatlar oluyor. Bunların hepsiyle alakadar oluyoruz. Bu çalışmaları yürütürken iki temel anlayışımız var. Birincisi Peygamber Efendimizin sözü, İnsanların en hayırlısı, insanlara en fazla faydası dokunandır.’ Bu inançla hareket ediyoruz. İkincisi, Şeyh Edebali’nin ‘İnsanı yaşat ki devlet yaşasın’ sözü. Bu iki sözü de parola ilke olarak çalışıyoruz.
