Çuvas milli şairi Gennadiy Ayhi vefat etti

Cuvasistanda kendine ve ailesine baski oldugu icin Moskovada yerlesti, modern ressamlarla bir fikir tuttu, Hazim Hikmetle tanisti, o ve Pasternak onu rusca yazmaya soyledi. Ayhinin modern siirleri Avrupada yayinlandilar, rusyada sadece 90-ci yillarda yayinlanmaya basladilar. Cuvas turkcesine Macyar, Fransayz, Polonya siir antolojilerini cevirip yayinladi, cuvas siir antolojilerini hazirlayip macyarla, italyanla, ingilizce, fransayzla ve isvecle yayinladi. Kendi siirlerini cok Avrupa dilini cevirdiler, ABD-da, Japanda ve Turkiyede yayinlandilar. Turkiye turkcesine Ozdemir Ince ve yakinlari (Irfan Unver, Nedim Gursel..?) ingiliz dilinden cevirdiler galeba, Ayhi hazirlamis cuvas siir antolojisi metinleri Dursun Yildirim prof. (?)
elinde varmis. Ayhi son 20 yilda dunyadaki cok unlu siir solenlerine katildi. Macaristan (ARTISUS), Fransayz ( Ilim akademisinin Pol Defey adli), Almanya (Petrarka), Makedonya (Struga geceleri), Italyan-Avustriya ( Norbert Kazer), Rusya ( Pasternak ve Andrey Beliy), Cuvasistan ( devlet odulu) odullerini kazanmis. Nobel odulunun gercek adayi idi. Ama 1987 yilinda ilk odulu cuvas milli sairimiz, Istalin zamaninda milliyetcilik icin 17 sene hapiste kalmis, ozgurlukte sadece 2 sene fazla kalip 1957-de vefat etmis Mitta Vasleye odulu olmustu. Kendi halkini seviyordu, rusca yazan modern siirlerin temelinde de hep cuvas milli motivlerdi. Ayhi tarihi ve kulturel olarak rus siirine cok etki verse de, vefat ettikten sonra rus televizyon-radyolari onu simdiye kadar onem vermiyorlar. O da sembolik olarak trajik bir durumdur. Ayhi Turk Dunyasina kabul edenlerden idi, ama nasildir her zaman az baglanntilarimiz disinda kaldi.Bu da hepimizin icin ornek olmalidir. Gercekten Buyuk Cuvas Turk Sairimiz rahmetli olsun.
Sonunda Ayhi 1958-de kendine enstitutten  attiktan sonra ve KGB baskilarina karsi cuvas turkcesinde yazmis siiri ile tamamliyorum:

HURAV

.Peccenlehpe-i haratatar?            ./. .. /.
Sumra ser sin suyat pulsan,            ././ ./ ./
Peri an suytar. Pus an taytar.          ./ ./. / / /.
Tepri te tupane kayran.                   ./././

CEVAP

Yalnizlikla misin korkutuyorsunuz?
Yanimizda yuzlerce yalan soyledigi zaman da
Biri de olsa yalan soylemesin. Bas egmesin
Sonra oburusu de bulunur.

Benim icin buyuk dostum ve kardesim Ayhi su siirlerle onemli.
Dusunuyorum, cuvas halkimiz ve Turk Dunyasi icin de onemli olur.

Uluslararasi Ayhi konferansi (1997, Subaskar) yonetim kurulu baskani
1-ci yardimcisi,
Cuvasistan Turk Dunyasi Kultur merkezi baskani,
Uluslararasi Abdulhak Hamid Tarhan odulu kazanmis (2005),
Cuvasistan devlet fahri adkazanmis Ille IVANOV.

Husma siru.(P.S.)

Ayhi vefati hakkinda bassavligi  gondermek isteyenlerin Cuvasistan Cumhurbaskani adina president@cap.ru ya pres1@cap.ru (Ceboksari sehri, Respublika maydani, Hukumet binasi, Cumhurbaskan Nikolay Fedorov) ya Cuvasistan Turk Dunyasi Kultur merkezi adina benim maile  gondermelidir. Oraya donderse de kopyasina bizim mailimiza brakin, hukumet gizlese de biz onu yayinlariz.