1943 Çerkeş Depreminde bir otelin enkazındaki 37 kişiden sağ kurtulabilen tek kişi o: Kadir Mevla onu Türk Edebiyatına bağışlamış olmalı...
Onun ifadesiyle “Türk Edebiyatının güdümsüz ilk köy romanı” Sarduvan (2), bin bir zorlukla 1944’te yayımlanır ve büyük gürültü koparır.
O bir dostluk ve vefa abidesiydi; örnek bir gönül adamıydı; ilk eserin adı bile doğduğu şehrin yakın bir köyünün adıdır. Dostlarının aramasını beklemez, daha çok arayan o olurdu.
En sevdiği renk beyazdı, Orhan Kemal’in “her yerde kanalizasyonlardan pislik akar, orada insan” dediği Babıali’nin ender temiz ve namuslu kalemlerinden; beyaz bir hayat yaşadı zaten; şu “Rezil Dünya”ya “Beyaz Şiirler” yazdı; karlı bir kış gününde, her yan bembeyaz bir günde defnedildi.
İlk romanı “Sarduvan”la son romanı “Madam Bambu” (3) arasındaki 58 yıla sığan 34 özgün eserden bazıları: İlk Defa, Beyaz Şiirler, Uyyy, Ayın Ucunda ve Gül Sancısı (şiir), Sarduvan (1968 – Orhan Kemal Roman Ödülü), Rezil Dünya, Drina’da Son Gün, Küçük İnsanlar, Voli, Ateşi Yakanlar (İnanç Dergisi Roman Ödülü), Madam Bambu (roman), Perşembe Adası, Sancı Meydanı (1969-Sait Faik Öykü Ödülü), Nuni, Militan, Tota, Güller Kanıyordu, Kırmızı Sardunya, Ilgaz Teyze Öldü, Elleri Sesinin Rengindeydi, Beni Bırakma Doktor (öykü), Kavanozdaki Adam (senaryo).
Hayata Fransız kalmadı ama hayatını Fransızcadan kazandı; Ankara Radyosu’nda haber spikerliği, öğretmenliği, Meydan Larousse Ansiklopedisi editörlüğü ve Fransızca’dan çevirdiği 43 kitabın geliriyle geçindi.
İlkleri çok severdi, bir yazarın edebiyatın her alanında eser vermesi gerektiğini savunurdu; şiir, öykü ve romandan sonra Kavanozdaki Adam’ın senaryosunu yazması da bundandı.
Hayatının 57 yılını Mubahat Hanım’la evli geçirdi. İlki doktor, ikincisi seslendirme sanatçısı ve oyuncu iki çocuğu var: Emre ve Elif.
Hamuru ve dimağı sağlam adamdı.
Gerçek bir Türkçe âşığıydı: İlginçtir; hayatını Fransızca’dan kazanan bir yazar olmanın aksine, günlük hayatında ve eserlerinde tek kelime Fransızca kullanmazdı. Bunda kolejdeki ilk yılında Fransızca dersinde “öküz otu yedi” cümlesini “öküz uçtu” şeklinde tercüme edince, onunla alay eden Fransız öğretmenin etkisi ne kadardır bilinmez.
Hüzünlerin emzirdiği çocuk.
Güzel yazan çok yazar vardır ama, hem güzel yazan hem de düzgün konuşan çok az yazar vardır; Baysal, yazdığı gibi konuşan adamdı; içten, düzgün, sıcak, hatasız, yalın.
Türkiye’de “bir yazar için sağlığında” düzenlenen – belki de – bir ilk olarak, Irmak Dergisi “Faik Baysal Ödüllü Öykü Yarışması”nın ödül törenine dokuz gün kala vefat etmesi, kaderin garip bir tecellisiydi.
Güle hasret geçen bir ömür; zaten son şiir kitabının adı da: Gül Sancısı
İliklerine kadar insan sevgisiyle doluydu.
Hep insanı, sıradan insanları, acılarını yazdı; açlığın olmadığı, sefaletin olmadığı bir dünya düşüyle yazdı; özel hayatındaki o kibar adamın, yazılarında çoğu kez bir öfke yumağına dönüşmesi bundan dolayıdır.
Okulları Fransız ama o Rus ekolünden. (4)
Gönüllerimizde güller hâlâ kanıyor.
- 1) 01.12.1922 Adapazarı Pamukosman Sokağında doğdu, 09.12.2002 İstanbul Bahçeşehir’de vefat etti.
- 2) Sarduvan: Semih Lütfi Kitabevince 1944’te 85 sayfası çıkarılarak yayımlanan ilk romanı. Baysal sonraları daima
“Sarduvan Yazarı” olarak anılacaktır.
- 3) Madam Bambu: Vefatından iki ay kadar önce 2002 ekim ayında Can Yayınlarından çıkan son eseri.
- 4) Rus ekolünden: “Faik BAYSAL’ın romanı Fransız etkisine hiç kapılmamış, anlatım, tipler, tasvir ve tahlilleriyle Rus romanının izlerini taşımaktadır” (Celalettin Ezine)..
18.07.2014
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.