Hilmi Yavuz'dan: Çeviriler ve Sadeleştirmeler

Hiç şüphesiz başka örnekler de var, ama bu konuda Hakkı Süha Gezgin örneğinin yeterli olduğunu düşünüyorum. Bakar mısınız, çevirmen Gezgin, Dostoyevsky'nin 'Karamazof Kardeşler'inin hangi bölümünün 'romanı alâkadar etme[diğine] karar vermek yetkisini kendinde görebilmektedir!!! Cür'etin bu kadarına pes, doğrusu!

Sadeleştirmelere gelince, durumun daha da vahîm olduğu söylenebilir. Diyeceksiniz ki, Hakkı Süha Gezgin'den daha beteri mi var? Evet var! Fazıl Yenisey!

Bilkent Üniversitesi'nde yüksek lisans öğrencimiz Servet Erdem, Varlık'ın Ağustos 2011 sayısında, 'Osmanlı-Türk Romanında Öteki Metinler' başlıklı son derece dikkate değer bir makale yayımladı. Erdem, edebî 'kanon'un 'salt kimi metinleri susturmak üzerinden değil; metinleri kendi isteği gibi konuşturmak üzerinden de işle[diğini]' bildirdikten sonra, Barthes'ın şu sözünü aktarıyor: Faşizm, 'söylemeyi engellemek değil; söylemeye zorlamaktır.'

Gelelim, Fazıl Yenisey'e! Servet Erdem'in bildirdiğine göre, Fatih Kız Lisesi edebiyat öğretmeni Fazıl Yenisey, 1963 yılında Recaizade Mahmud Ekrem'in 'Araba Sevdası'nı, 'bugün konuşulan Türkçeye' çevirmiş; kitap, Kanaat Yayınları arasında çıkmıştır. Erdem, Berna Moran'ın dışında 'Araba Sevdası'nın Yenisey basımını okuyanların, okudukları kitabın Recaizade'nin 'Araba Sevdası' olmadığının farkına varmadıklarını bildiriyor.

Servet Erdem şunları yazıyor:

'Fazıl Yenisey'in çeviri metnini esas alarak yazılmış incelemelerinde asıl metinde hiç olmayan noktalara değinen eleştirmenler, araştırmacılar; ne yazık ki Bihruzlaştıklarının, hiç yazılmamış olanı okuduklarının farkında olmazlar. Fazıl Yenisey, romanı neredeyse tekrar yazar. Bihruz kabalaşır, anlatıcı yanlılaşır, eser, azınlıklara karşı saldırgan bir kimlik kazanır; olmayan diyaloglar, söylenmeyen sözler, şive taklidleri, yazılmamış şiirler, Yunus'lar, Rıza Tevfik'ler, Nedim'ler, Tevfik Fikret'ler girer romana.'

Dahası var: Yenisey'in, 'Araba Sevdası'nı nasıl tahrif ettiğinin devamı, haftaya!

04.01.2012 Zaman