“Modern şiir geleneksel şiirden beslenmiştir”

TYB Ankara Şube Başkanı  Mehmet Sait Uluçay’ın yönetiminde gerçekleştirilen programda yazar-şair Faruk Uysal ile yazar-şair Ali K. Metin, geleneksel şiir ile modern şiir  arasındaki farklar,  geçişler, şiirde Garip Akımı, İkinci Yeni Akımı, şiirde imla ve anlam,  modern şiirin geleceği hakkındaki görüşlerini anlattılar.

TYB Ankara Şube Başkanı Mehmet Sait Uluçay’ın  şiirin tanımı,  modern şiirin tarihçesi, modern  geleneksel şiirle ilişkisi, şiirdeki Garip Akımı ile İkinci Yeni Akımı’nın modern şiir içindeki yeri,  İkinci Yeni Akımı’nın aşılıp aşılmadığıyla ilgili sorularını cevaplar veren konuşmacılar geleneksel şiirin modern şiiri beslediğini ifade ettiler.

Şiirde özerklik önemli

Programda görüşlerini dinleyicilerle paylaşan yazar-şair Ali K. Metin,  şiirin kültürel bir olgu olduğunu belirterek, “Şiirin kültürünü ve tarihini dikkate almadan tanımını yapamayız.  Tarihsel bir perspektif gerekir.  Şiir insanlıkla başlamıştır.  Ancak şiir gerçek anlamda ‘sanat çağı’ ile başlamıştır.  ‘Sanat çağı’ öncesi yazılan şiirler yarar, fayda amaçlıdır, işlevseldir.  Mübalağa, benzetme ve ritim vardır.  Şiir değil şiirseldirler. “ şeklinde konuştu.

Modern şiirin 1850’lerden sonra  Baudelaire ile ortaya çıktığını ifade eden  Ali K. Metin,  modern şiirin moderniteyle ilişkisi olduğunu ve özerkliğe sahip olduğunu söyledi.

Şiirin modern olmak zorunda olmadığını,  ancak özerk olmak zorunda olduğunu belirten yazar-şair Ali K. Metin, “Şiirin olmazsa olması özerkliktir.  Modern şiir özerkliğin ultra halidir,  görünümüdür. “dedi.

Halkçı ve devrimci siyaseti taklit eden şiir akımı: Garip

Yazar-şair Metin, modern şiir içinde Garip Akımı’nın özel bir yerinin olduğunu öne sürerek, “Garip şiir akımı anti-moderndir. Estetik özerkliği reddetmiştir. Cumhuriyet’le birlikte halkçılık ve devrimcilik ön plana çıkmıştır. Garip Akımı’nın temsilcileri Orhan Veli, Oktay Rıfat ve Melih Cevdet Anday, siyasetin halkçılık ve devrimcilikle yapmaya çalıştığını şiirle yapmaya çalışmışlardır. Garip Akımı, şairaneliği ortadan kaldırırken şiiri sadece anlama indirgemiştir.  Bu grubun dilde basitlik açmazı olmuştur.  Mevcut toplumsal gerçekliği taşıyamayan Garip Akımı’nın ömrü kısa olmuş, 1950’lerden itibaren  etkileri kalmamıştır.

Modern şiirin kendini yeniden üretme kapasitesi var

Varoluşculuk, bireycilik ve kentleşmenin modern şiir ve akımlar üzerindeki etkilerini anlatan Ali K. Metin, İkinci Yeni Akımı’nın gerçek temsilcisinin Turgut Uyar olduğunu  belirtti. İkinci Yeni Akımı’nın aşılıp aşılmayacağıyla ilgili görüşlerini de dile getiren Ali K. Metin, “Modern şiirin kendini yeniden üretme kapasitesi var. Tam aşıldı denemez. Aşılmaya çalışılıyor. Aşmalıyız da. Deneysel şiir denemeleri var. “ tespitlerini yaptı.

Şiirde özerklik, hakikat, tecrübe ve sahicilik…

Şiirde poetika konusuna da değinen yazar-şair Ali K. Metin, “Şiirde poetikanın handikap olduğunu söyleyenler de var, şiiri beslediğini iddia edenler de. Şiirde poetika, bir duruştur, duruşla tavır ortaya koyma çabasıdır.  Benim için  şiirde özerklik, hakikat, tecrübe ve sahicilik önemli.”  Dedi.

Şiirde imla ve anlam konusundaki görüşlerini de açıklayan Ali K. Metin, gramere özen gösterilmediğini, tarihe karıştığını belirterek şunları söyledi” Şiir kendi imlasını üretiyor. Ben imla kurallarına tam anlamıyla uymuyorum. Şiirin akışına göre nokta konulacak yere nokta koymuyorum. Bu noktada şiirin ritmi ve  anlam tarafı belirleyici oluyor. Anlamı dayatamayız. Anlamsız şiiri de evet diyemeyiz. “    

Geleneksel şiirde hakikat, modern şiirde gerçek arayışı…

Yazar-şair Faruk Uysal ise, modern şiirin ‘aydınlanma çağı’yla  ve akıl ve akılcılığın ön plana çıkmasıyla bağı olduğunu söyleyerek, “Modern Türk Şiiri’ni  Şinasi’yle,  Muallim Naci’yle, Yahya Kemal Beyatlı’yla, Nazım Hikmet’le, Orhan Veli’yle,  hatta Mehmet Akif Ersoy’la başlatanlar var. Ancak Modern Türk şiiri  geleneksel şiirlerimizden olan halk şiiri, divan şiiri, tekke şiirinden tamamen kopmuş değildir,  etkilenmiş ve kendini geliştirmiştir.  Geleneksel şiirde,  hakikat bilinmektedir, hakikati en güzel  şekilde söyleme çabası vardır.  Modern şiirde, gerçek arayışı vardır.  Modern şiir,  bu dünyaya ait şiirdir.  Simit satıcısından politikaya kadar birçok temaya girer, çıkar. Geleneksel şiir, genel olarak sevgili teması etrafında dönmektedir, sevgili bazen peygamberdir, bazen önemli bir kanaat önderidir, bazen gerçek bir kadındır. “ değerlendirmesinde bulundu.   

Mavi Akımı ve İkinci Yeni Akımı gelenekle yeniden bağ kurmuştur

Yazar-şair Uysal,  geleneksel şiirle  modern şiirin  birbirine düşman olmadığını ifade ederek, “Gelenek donup kalan bir şey değildir.  Modern şiir geleneksel şiirle bağını sürdürmüştür.  Örnek vermek gerekirse,  Hilmi Yavuz, Sezai Karakoç, Atilla İlhan  gibi şairler divan,  gazel yazmıştır, aruz ölçüsünü kullanmışlardır. “ diye konuştu.

Devrimci bir hareket olan Garip Akımı’nın poetikasının yeni devletin halkçılık ve devrimcilikle yapmak istediğini, şiirle yapmayı amaçladığını, ancak başaramadığını iddia eden yazar –şair Uysal, “ Garip Akımı’nın ardından Atilla İlhan’la Mavi Akım’ın, Cemal Süreyya, Turgut Uyar ve Sezai  Karakoç’un başını çektiği İkinci Yeni Akım’ı ortaya çıkmıştır.  İkinci Yeni Akımı’yla birlikte dışlanan gelenek yeniden şiire giriyor. İkinci Yeni Akımı’nın öncü şairleri beyitli şiirler yazmışlardır” yorumunda bulundu.

“Hayatta anlam arayışımız yok, güç arayışımız var”  yorumunu yapan yazar-şair Uysal, şiire de bu toplumsal durumun yansıdığını söyledi.