Murat Yetkin'den: Ankara'nın gözüyle Suriye krizi

Türkiye öne çıktı
Davutoğlu’nun bir nevi soğuk savaş diplomasisi ile ‘güç oyunu’ oynadıkları eleştirisi yönelttiği adresi P5+1 olarak tanımlaması da boşuna değil. P5+1, BM Güvenlik Konseyi’nin karar veto etme yetkisine sahip beş üyesi (yani ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa) ile Almanya’yı anlatıyor. Sözcüsü Avrupa Birliği Dış Politika ve Güvenlik Komiseri olan bu grubun İran ile nükleer görüşme muhatabı olması, İran’ın Suriye ile bilinen yakınlığı, İsrail ile bilinen husumeti, Ankara’nın bu saptamasına ikincil, üçüncül katmanlar ekliyor.
Vetolar ardından Almanya ve İtalya’nın Türkiye’nin daha fazla sorumluluk yüklenmesini istemesi, Türkiye’nin Suriye işinin peşini bırakmayacağı açıklamasına karşın, bu işte öne itildiği duygusu yaşamasına neden oluyor. Başbakan Tayyip Erdoğan’ın Suriye’deki akan kanı lanetlerken bir ara sesinin titremesi, Ankara’nın bu konuda kendisini soğukkanlı kalmaya nasıl zorladığının adeta göstergesiydi.
Davutoğlu’nun Türkiye’nin kapılarının Esad rejiminin baskısından kaçan bütün Suriyelilere açık olduğunu söylemesi bu nedenle, yeni-Soğuk Savaş dengelerini bozmaya yönelik bir hamle niteliği de taşıyor. Batı’nın sorunu Arap Ligi ve Türkiye çerçevesinde bölgeselleştirme yoluna gitmesi ihtimaline karşın Ankara sorunu uluslar arası ölçekte ve BM zemininde tutacak bir hamle yaptığını düşünüyor; bu kapsamda yeni hamlelerin gelmesi de mümkün.
Unutulmamalı ki, Türkiye daha önce Suriye olayına askeri olarak katkıda bulunacağı koşulları BM kararı ya da sınırlarına yaşanacak kitlesel bir göç olarak ilan etmişti. Ankara’daki siyaset planlamacıları bu formüllerin çeşitlemeleri üzerinde de duruyorlar. Ama kriz BM zemininde uluslararası ölçekte görülmeksizin Türk hükümeti tek başına askerine davranma yanlısı değil.
Dün İngiltere, Fransa ve ABD’den yeni adımlar geldi. Fransız Savunma Bakanı Rusya’ya ağız dolusu hakaret ederken Nicolas Sarkozy ve Vladimir Putin’in Suriye gündemli toplanacağı haberi alındı. İngiltere, Lonra’daki Suriye Büyükelçisi’ni Dışişleri Bakanlığı’na çağırırken Şam’daki İngiliz Büyükelçisini ‘danışmalarda bulunmak üzere’ Londra’ya çekti. ABD ise Şam büyükelçiliğini Ürdün sınırından saatler içinde boşalttı.
Şimdi bütün gözler Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Şam’da Esad ile yapacağı görüşmenin sonucuna çevrildi. Ankara’dan da dikkatle izlenen gergin bir bekleyiş var bölgede.

07.02.2012 Radikal