Mustafa Buğaz: Kemalizm Bir Din midir?

Giriş

Geleneksel anlamda olmasa da seküler anlamda bir dindir. En azından Onur Atalay böyle iddia etmektedir. Onun yazdığı "Türk'e Tapmak" isimli kitabı son dönemde okuduğum bu alanda yazılmış en sağlam kitaplardan biri. Doktora tezi olarak yayımlanan bu eser iki savaş arası dönemde Türkiye'de ve dünyada ortaya çıkan seküler/siyasi dinlerin ortaya çıkış hikâyelerini karşılaştırmalı şekilde, derinlemesine bir analizle anlatıyor. Kitabın en güzel tarafı, yazarın tezini bol bol örneklerle destekleyip şüpheye yer bırakmayacak şekilde ispatlamış olması. Ayrıca kitabın bir diğer dikkate değer tarafı, dönemin diğer üç ülkesinin, Almanya, İtalya ve Sovyet Rusya'nın, sekülerleşme sürecinin Türkiye ile benzerliklerini karşılaştırarak anlatması. İki savaş arasında Faşist İtalya'nın devleti, Bolşevik Rusların devrimi, Nazi Almanyası'nın da ırkı kutsallaştırarak siyasal dinlere dönüştürdüklerinden bahsettikten sonra Türkiye'nin de tarih ve millet düşüncesini kutsallaştırdığını iddia eder. Peki sekülerleşme serüveni nasıl başladı ve hangi aşamalardan geçerek zirvesine ulaştı?

Aydınlanma ve Fransız Devrimi

Bu konuda her zaman olduğu gibi tarihçiler iki önemli olgudan bahseder: Aydınlanma ve Fransız devrimi. Aydınlanmayla beraber sekülerizm yavaş yavaş kendini gösteriyor, o dönemde ilk defa kamusal alan kavramından bahsediliyor. Din kamusal alandan çekiliyor, vicdanlara doğru yolculuğa başlıyor. Burada yaşanan en temel paradigma değişiminin, dinin kamusal alandan çekilişi ve onun yerini akıl ve bilimin alışıdır diyebiliriz. Çünkü aydınlanma öncesi Orta Çağ'da, kamusal alan özel alan ayrımı yoktu. Dinler insanın her alanına nüfuz ederek bütünleşik bir toplum yapısı meydana getirmiş idi. Aydınlanmayla beraber teoloji felsefeden, bilimden, büyüden, siyasetten ayrışır, insanların evren ve zaman kavrayışı radikal bir şekilde değişir, Tanrının ve onun yeryüzündeki vekili olan kralların yerini vatan ve millet kavramları alır. Artık modern anlamıyla devletin ortaya çıktığı, ulusların hayal edilmeye başlandığı bir dönemdir.

Devamı: https://www.kitaphaber.com.tr/kemalizm-bir-din-midir-k6073.html