Mustafa Çiftçi: Hikâye ve Roman Teknikleri Üzerine Düşünceler

 Akraba ile arayı açmak olmaz ama hikâye ve roman yazacaklara yapılan bir tavsiye var ki o tavsiye akrabadan da gelse uzak durmak lazım. O tavsiye şu; “anlatma göster.” Bu senaryo yazarlığı için elzem bir durum. Onlar göstermek zorundalar. Ama hikâyeci ve romancı olacak kişi için, hele de yaşadığımız görsellik çağında göstermeye çalışmak bazen metni çok hantallaştırıyor. Göstere göstere anlatmak heyecanını kaybediyor. Heyecan ve merak olmayınca da hikâye, roman zor sabredilir oluyor.

**

Yazmaya yeni başlayacak ve kabiliyetli birine hemen roman ve hikâye okumasını tavsiye etmek bazen ters neticeler veriyor. Yazar şöyle düşünebiliyor; anlatacaksam bunlar gibi anlatmalıyım. Ve yeteneğini sınırlamak gibi, roman ve hikayelere esir olmak gibi neticeler doğuyor. Bu sebepten evvelce içindeki sesi bulup çıkarana kadar roman, hikâye okumadan sadece yazmasını temin etmek ve sonra da “bak bi de bunlar var” diyerek farklı roman ve hikâyeler okutmak lazım.

**

Bilinç akışı, iç monolog gibi akıp giden, temposu yüksek teknikler kullanırken eminim yazar tekerinin önüne taş gelmeden yazıyordur. Ama bu rahat akış farkında olmadan sizi tekrara düşürebilir. Bilmeden hep aynı meseleden söz edebilirsiniz. Dikkat etmek lazımdır

**

Hikâye ve/veya romana başlamadan evvel peşrev iyi olabilir. Yani yazmaya hazırlık yapmak, kasları ısıtmak, zemine ve rakibe alışmak için yapılan törensel pehlivan hareketleri. Yazıya başlamadan evvel ısınmak için neler yapılabilir? Her kişinin peşrevi kendine göredir. Ben genelde türkü dinlerim. Şiir okuyanları duydum. Yalnız bir ayrıntı var. Bir hikâyeye ilk satırları yazacaksanız peşrev gerekmeyebilir. İlhamın itişi ve sıcaklığı ile kolayca başlayabilir insan. Peşrev genelde devam eden metinler içindir. Yani dün bir kısmını yazmışsınız da bugün devam edeceksiniz. İşte öylesi metinlerde peşrev atabilirsiniz. Bir peşrev türü de hikâyenin daha evvel yazdığınız kısmını okumaktır. Yalnız bu okuma “düzeltme okuması” değildir. Hikâyenin atmosferine girme okumasıdır, peşrev okumasıdır. Düzeltmeye kalkışırsanız tılsım bozulur. Düzeltme en son yapılacak bir sıkıcı iştir.