On Bir Yılda Sapanca'dan Kimler Geldi Kimler Geçti?

Gümrükönü Yazıları/18 – Fahri Tuna

ON BİR YILDA

TÜRKİYE’DEN 144 ŞAİR, DIŞARIDAN 65 ŞAİR

Bir varmış bir yokmuş; Türkiye adında çok güzel bir ülkede Sapanca adında masal gibi, rüya gibi, cennet gibi bir güzeller güzeli göl ve ilçe varmış. Bir gün, 08 Haziran 2001 cumartesi günü, orada yine masal gibi bir şiir akşamı başlamış. Günler günleri, aylar ayları, yıllar yılları, şiir akşamları şiir akşamlarını kovalamış; göz açıp kapayıncaya kadar on bir koca yıl geçmiş.  Bu on bir koca yılda Uluslar arası Sapanca Şiir Akşamları’ndan kimler gelmiş kimler geçmiş? Hemen söyleyelim ki; on bir yılda Türkiye’den 144 şair şiirlerini kendi sesinden paylaşmış enfes Sapanca gölü kıyısında. Yabancı ülkelerden gelenlere gelince; on bir yılda 19 ülkeden 65 şair misafir olmuş Sapanca’ya.. kısacası on bir yılda 209 şair mısralarıyla ayrı bir güzelleştirmiş güzeller güzeli Sapanca’mızı. Her yıl ortalama 19 şair mısra mısra seslendirmiş, şenlendirmiş, şahlandırmış Sapanca sahillerini.

EFSANE İSİMLER:

İLHAN BERK, HİLMİ YAVUZ, ATAOL BEHRAMOĞLU, CAHİT KOYTAK

Türkiye’de –yaşayan – 200/250 şairden 144’ü katılmış on bir yılda; kimler yok ki aralarında. Türk şiirinin yaşayan efsanelerinden İlhan Berk’i 2004’te konuk etmişiz; 88 yaşında ve1.60 boyundaki devi. ‘Sessiz bir çağlayan’mışcasına okuduğu ‘Bir kadının her akşam bir kıyıdan gördüğü’ ve ‘ Ölü bir ozanın sevgili karını görmeye gitmek’ şiirlerini ve Taraklı kültür gezisi sırasında Soğuksu’da dalından kiraz toplarken yüzündeki mutluluğu unutmak mümkün mü? Sonra 31 Mayıs 2006 tarihindeki Sapanca HEM Salonu’ndaki ‘Hilmi Yavuz ve Şiirleri’ gecesinden en son şairin kendisinin okuduğu şiirlerini de öyle. ‘Türk şiirinin yaşayan Nazım’ı’ diye nitelendirilen AtaolBehramoğlu’nun katıldığı 2001’de ‘Kuşatmada’, ‘Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey Var’ı, 2002’de okuduğu ‘Türkiye, Üzgün Yurdum, Güzel Yurdum’u, 2003’te okuduğu ‘Alanya Günlükleri’, ‘Aşk İki Kişiliktir’ ve ‘Yeni Aşka Gazel’i, 2010’da okuduğu ‘Bebeklerin Ulusu Yok’unu, her şiir akşamında en çok alkış alan şairlerin başında geldiğini. Bazılarınca ‘Günümüz İslamcı şiirinin en güçlü damarı’ diye nitelendirilen Cahit Koytak’ın izleyenlere değil de çağlara seslenircesine 2005’te okuduğu ‘Harranlı Müneccim’, 2009’da okuduğu ‘Jonglör’ şiirlerini… Yaşayan efsaneleri de ağırladı Sapanca.

BAYAZIT, ERGÜLEN, ÖZER, GENÇ

Sapanca Şiir Akşamları sadece efsaneleri değil, her biri – bazı okurlar tarafından da efsane olarak kabul edilen – şiirimizin güçlü isimlerine de ve sahipliği yaptı. Davudî sesiyle 2002’de okuduğu ‘Kar altında Hüzün denemesi’, ‘Birazdan gün doğacak’, ‘Bulmak’ şiirleriyle Sapanca sahillerinde unutulmaz bir şiir tadı bırakan Erdem Bayazıt’ı; 2005’te okuduğu ‘İnsan iki kişidir’, 2009’da okuduğu ‘Kısa’ ve 2011’de okuduğu ‘Sırlar Gazeli’ ve ‘İnsan Kısadır’ şiirleriyle Haydar Ergülen’i; 2007’de okuduğu ‘Kırlara veda’ ve ‘Bizim oraları’yla, 2008’de okuduğu ‘Köprülü/Veles Şarkıları’yla Adnan Özer’i; 2001’de okuduğu ‘Sana sonbaharımda kal bile diyemedim’ini, şairlerin kendi seslerinden dinlemenin doyumsuz zevkini unutmak mümkün müdür?

LALE MÜLDÜR, BEJAN MATUR, NİLAY ÖZER, HAYRİYE ÜNAL

144 şairden 29’u ise bayan şairimiz (% 20). Günümüz Türk şiirinin güçlü temsilcileri katıldı örneğin; en meşhurları, en popüleri Lale Müldür’dü. 2009’da Sapanca Şiir Akşamları’na katılan Müldür, siyasi bir konuşma yaparak on bir yılın en büyük skandalına da imza atarken, ‘’Hi End Mi Davn Ben Ben’ ve ‘Beyaz’ adlı şiirlerini seslendiriyordu. Benzer şiir akşamlarına katılmamasıyla bilinen Bejan Matur ise, 2011’de katıldığı ve okuduğu ‘Aynı topraklarda’ ve ‘Ayın büyüttüğü oğullar’ adlı şiirleriyle büyük alkış alacaktı. 2004 ve 2008’de iki kez Sapanca’ya katılan Nilay Özer ise ‘Dört melek ve koro’ ve ‘Sisli kır’ şiirleriyle Sapanca müdavimlerinin hafızalarında iz bırakacaktı. Okuduğu ‘Sıla-ı rahim’le iz bırakan bir başka güçlü şair ise 2009’da bir katılan Hayriye Ünal’dı.

AY, DENİZ, BİRKİYE, DEMİRTAŞ, DURMAN

Türk şiirinin güçlü ve kabul edilmiş bir çok şairinin mikrofon aldığı ve güzelim Sapanca akşamlarına güzellik kattığı on bir yıllık şiir serüvenimizde elbette başka temsilciler de geldi geçti: ‘Ceplerimde bu pazar’, ‘Işık dağı’ ve ‘Bu kadar’ ile  Arif Ay (2002); ‘Hurufi melâl’ ve ‘Yaz kalbiyle gelir’ ile İhsan Deniz (2002, 2011); ‘Sorabilseydim keşke adını’ ile Atilla Birkiye (2008); ‘Karga enayi mi?’ ve ‘Galata köprüsü söyleniyor kendi kendine’ ile Metin Demirtaş (2003); ‘Yağmurdan sonra’ ile Nurettin Durman (2010) bunların başında geliyor elbette.

KARAKOÇ, SUBAŞI, CANIM, YAZICI, SARI

Geleneksel Türk şiirinin önemli temsilcileri de katıldı elbet Sapanca’ya. Bahattin Karakoç 2001’de katıldığı Sapanca’da ‘Zeliha ahilez’, ‘Askıda demlenen kırık bir hava’ ve ‘Aranâme’sinin seslendirmişti; Muhsin İlyas Subaşı 2007’de ‘Kurtarın bu şehirleri’ni. ‘Dalından kopartılmış taze bir karanfildir gözlerin / bir tatlı hüzün ve sahilsiz bir denizdir gözlerin’ diye başlayan ‘Göz gazeli’ni okumuştu Rıdvan Canım (2009); ‘Sesli kaya, sesli kaya / Gel, gidelim ligarbaya / o efsunlu sükûneti / Yaşayalım doya doya’ mısralarıyla başlayan ‘Sesli kaya’sını seslendirmişti Olcay Yazıcı (2006). ‘Bir Savaşçıdır Kalbim’ (1975) adlı şiir kitabıyla şiir okurlarının gönlünde taht kuran Osman Sarı ise 2002’de ‘Ölüm’ gazeliyle sevindirmişti okurlarını.

BAYSAL, ERDOĞAN, HALICI, UMRAN

Yaşları 80’i aşan, Türk şiirinin ‘köklü çınarları’ da yer aldılar on bir yıllık şiir serüveninde Sapanca’nın.

1922 Adapazarı doğumlu Faik Baysal 2001’de katıldığı Sapanca’da ‘Adalet’ ve ‘Annem’i seslendirmişti. 1926 Karaman doğumlu, ‘Karagözlüm efkarlanma gül gayrı’ güftesi ile iz bırakan Bekir Sıtkı Erdoğan, 2001’de katılmış ve ‘Kışlada bahar’ ve ‘Maria’sını okumuştu. 1924 Konya doğumlu Feyzi Halıcı da 2001’de katılmış ve ‘Anacığım’ ve ‘Sapanca Gölü’ şiirlerini paylaşmıştı izleyicilerle. 1925 İstanbul doğumlu Sedat Umran ise 2006’da katıldığı Sapanca’da ‘Güle Şiirler’ini ve ‘Gittin’i seslendirmişti.

ERDEN, ÖZAĞAÇ, ARAPOĞLU, CELEP, YILMAZ

Yaşları genç ama şiirleri güçlü şairler de yer aldı Sapanca Şiir Akşamları’nda. 1992 Çatalca doğumlu Uğur Erden 2011’de ‘Gök ekin’le; 1981 İskenderun doğumlu Serkan Ozan Özağaç ‘Raciha I, II, III, IV’le 2009’da; 1980 Adapazarı doğumlu Engin Arapoğlu 2005’de ‘Hesaplaşma’ ile; 1978 İzmir doğumlu Mehmet Erte 2004’te ‘Filoksenus Sarnıcı’nda Değildi, Kışın Değildi’ ve ‘Seni Değil’ ile; 1978 Sakarya doğumlu Mustafa Celep ‘Yunus emre şiiri’ ile 2010’da; 1977 Sakarya/Geyve doğumlu Ercan Yılmaz ‘Sır ada’ şiiriyle 2006’da yer aldılar Sapanca’da.

ERDEM, KOT, PARMAKSIZOĞLU, ÖZMEN, ÖZKAN

On bir yıllık Sapanca Şiir Akşamları, bir çok ‘genç ve bayan’ şairleri de ağırlarken, onlar da sanat kariyerlerine ‘Sapanca Şiir Akşamları’nı da eklemiş oldular . 1989 Malatya doğumlu, 2011’de okuduğu ‘Çalı Dizleri’ ve ‘Çürük Yaz’ şiirleriyle Didem Gülçin Erdem; 1987 İstanbul doğumlu, 2004’te okuduğu ‘His Akrobasisi’ şiiriyle Ayşe Müşerref Kot; 1984 Erzincan doğumlu 2005’de okuduğu ‘Yarı Ölüler’ ve ‘Ekinizya’ şiirleiryle Kübra Parmaksızoğlu; 1982 Burdur Tefenni doğumlu, 2010’da okuduğu ‘Mustafa’ ve ‘Bakraç’ şiirleriyle Gonca Özmen; 1979 İstanbul doğumlu, 2011’de okuduğu ‘Maişet’ şiiriyle Emel Özkan; 1979 İzmit doğumlu, 2005’de okuduğu ‘Masal’ ve ‘Benim İçin Hazırlanıyor Ölüm’ şiirleriyle Ayşe Sevim; 1977 Adapazarı doğumlu, 2006’da okuduğu ‘Astımlı Çocuklar İçin Dağ Havası’ şiiriyle Fatma Çolak ve 1975 Adapazarı doğumlu, 2007’de okuduğu ‘Kanımda Çakal’ şiiriyle Zeynep Arkan bu genç isimlerden bazılarıdır.

ON BİR YILDA 17 SAKARYALI ŞİİR OKUDU

Sapanca Şiir Akşamları’nı pek de kısa sayılmayacak on bir yıllık şiir serüveninde on yedi Sakaryalı/Sakarya’da yaşayan şair şiirlerini okudu. Alfabetik sırayla şairlerin adlarını ve okuduğu yılları şöyle belirtebiliriz. Bayram İnce (2001), Bingül Oğuz (2001), Cemal Karaağaç (2001), Engin Arapoğlu (2005), Ercan Yılmaz (2006), Faik Baysal (2001, Fatma Çolak (2006), Halit Çelikoğlu (2001), İbrahim Erdinç Şumnu (2004), Mustafa Celep (2010), Necati Cerrah (2002), Osman Sarı (2002), Ömer Emecan (2003), Uğur Erden (011), Yılmaz Daşçıoğlu (2009), Yılmaz Güney (2001, 2008),  Zeynep Arkan (2007).

SAKARYALI ŞAİRLER BULUŞMASI’NDA 60 ŞAİR

Sakaryalı 60 şair, altıncı, yedinci ve sekizinci şiir akşamları içerisindeki bir organizasyon çerçevesinde tarihi Beşköprü üzerinde şiirlerini okudular. Ahmet Mustafa Kulaber, Aşık Çepni, Bengi Gezgin, Hülya Bilgin Çolakoğlu, İbrahim Açılan, İffet Hacıeyüpoğlu, Mustafa Emircan, Osman Sarı, Ömer Emecan, Selman Kulçaslan, Yılmaz Güney; Asuman Tümer, Atakan Çelik, Emin Çelikli, Mehmet Doğan, Mukaddes Kılınç, Nilgün Zuhal Oruç, Nurettin Güler, Nursel Altay, Nurten Boz Hürel, Rıdvan Şahin, Ali İhsan Yavuz, Aylin Günay Topkara, Gökhan Uğur, Mustafa Duran, Osman Erdoğmuş, Sevim Arslanalp, şiirlerini beşköprü’de seslendiren şairlerden bazıları.

DÖRT KITA 19 ÜLKEDEN 65 ŞAİR

Sapanca Şiir Akşamları; elbette ki uluslar arası bir organizasyon. Bu çerçevede on bir yıllık geçmişine bir göz attığımızda dört kıtadan  (Asya, Avrupa, Afrika ve Amerika) 19 ülkeden 65 şairin katıldığını gözlemliyoruz. Sapanca’ya en uzak ülkeden katılan şair Arjantin’den Graciela Araoz (2008) oldu. Bu konuda ikincilik Türkmenistan’dan katılan Şehribostan’ın (2002), üçüncülük ise İspanya’an Ricardo Bellveser’in (2008). 19 ülkeden katılanlar arasında en çok şair komşu kapımız Balkanlar’dan elbette. Dış ülkelerden on bir yılda on şairle en çok katılım Bulgaristan’dan. On bir yılda dokuz şair de Kosova’dan katılmış durumda. On bir yılda Yunanistan ve Kırım’dan da yedişer, Makedonya ve Bosna-Hersek’ten ise altı şair katılmış. Şimdiye kadar birer şair katılan ülkeler ise Filistin, Kazakistan, Irak (Kerkük), Kıbrıs, Letonya ve Sırbistan.

SAİT FAİK, CAHİT SITKI, ZİYA OSMAN,

Türk edebiyatına mâl olmuş bazı büyüklerle ilgili paneller de düzenlendi: 2004’te Yrd.Doç.Dr. Ayşenur İslam, Yrd.Doç.Dr.Yakup Çelik, Necati Mert ve Mustafa Şerif Onaran’ın katıldığı ‘Sait Faik Abasıyanık’ Paneli; 2008’de            Prof.Dr.Mustafa İsen, Filiz Nayır, Adnan Özyalçıner, Ruşen Hakkı, Enver Ercan’ın katıldığı ‘Yaşar Nabi Nayır’ Paneli; 2010’da Sina Akyol ve Mustafa Şerif Onaran’nın katıldığı ‘Doğumlarının 100. Yılında Cahit Sıtkı Tarancı ve Ziya Osman Saba’ Paneli bu etkinliklere örnektir.

SEZAİ KARAKOÇ, AHMET OKTAY, CAHİT KOYTAK PANELLERİ

Sapanca Şiir Akşamları’nda yaşayan şairlerimiz hakkında da paneller düzenlendi. 05 Eylül 2007 tarihinde Türk şiirinin yaşayan efsanelerinden Sezai Karakoç’un şiiri üzerine düzenlenen panelde Prof. Dr. Turan Karataş, Haydar Ergülen, Erkan Çav konuşurlarken, Rasim Özdenören ve Erdem Bayazıt üstadla ilgili anılarını anlattılar.

25 Haziran 2008 tarihinde ise ‘Ahmet Oktay Şiiri’ Panelini Yrd.Doç.Dr. Yılmaz Daşçıoğlu yönetirken,

Veysel Çolak, Nilay Özer ve Aydın Afacan görüşlerini açıkladılar. 25 Haziran 2009 tarihinde ise ‘Cahit Koytak Şiiri’ üzerine Doç.Dr.Yılmaz Daşçıoğlu, Haydar Ergülen, Roni Margulies ve M. Emin Özkan görüşlerini açıkladılar.

MAKEDONYA, BOSNA-HERSEK, KOSOVA, BULGARİSTAN,

ROMANYA, KIRIM EDEBİYATI PANELLERİ

Sapanca Şiir Akşamları’nın kurucusu ve konsept danışmanı Prof.Dr.Mustafa İsen, gerek Sapanca ile Rumeli’nin coğrafi yakınlığı, gerekse Sakarya’da Balkanların bir çok ülkesinden göç etmiş çok sayıda insanımızın (Kültür Bakanlığı araştırmalarına göre 90 bin civarında) bulunması gibi nedenlerle etkinliğin arka planında daime bir ‘Balkan olgusu’nun olmasını istedi. Düzenleme kurulunca da uygulamaya konulan bu görüş çerçevesinde 27 Haziran 2003’te ‘Makedonya Edebiyatı Günleri’, 24 Haziran 2005’te ‘Bosna-Hersek Edebiyatı Günleri’, 2 Haziran 2006’da ‘Bulgaristan Şiiri Günleri’, 7 Eylül 2007’de ‘Kosova Edebiyatı Günleri’, 26 Haziran 2008’de ‘Romanya-Gagavuzyeri Edebiyatı Günleri’, 26 Haziran 2009’da ‘Kırım Tatar Edebiyatı Günleri’ düzenlendi. Bu program çerçevesinde adı geçen ülkelerden bir çok bilim adamı ve sanatçı da şiir akşamlarına katılarak görüşlerini açıklama imkânı buldular.

TÜRKİYE ŞİİR FESTİVALLERİ BULUŞMASI

Uluslar arası Sapanca Şiir Akşamları’nın bir başka fonksiyonu ise Türkiye’de düzenlenen belli başlı ve düzeyli şiir festivallerinin bir platformda buluşmasına da zemin hazırlamış oldu. 25 Haziran 2010 tarihinde Sapanca HEM Salonu’nda düzenlenen ve Fahri Tuna’nın yönettiği ‘Türkiye Şiir Festivalleri Buluşması’nda Hasan Işık İstanbul Şiir Festivali’nin, Namık Koyuncu İzmir Şiir Festivali’nin, Mehmet Ruhi Yılmaz Suçıktı Şiir Akşamları’nın, Nazım Payam Hazar Şiir Akşamları’nın ve Sedat Akçakoyunluoğlu Sapanca Şiir Akşamları’nın kuruluş ve işleyişini, serüvenini anlattılar. 25 Haziran 2011’de Sapanca Doğapark’ta Haydar Ergülen’in yönettiği ve bütün şairlerin katılımıyla gerçekleşen ‘Türk Şiirinin Yarınları’ Forumu da bu alandaki önemli etkinliklerden sayılmalıdır.

ON BİR YILIN DÜZENLEME KURULLARI

8 Haziran 2001’de başlayan Uluslar arası Sapanca Şiir Akşamları’nın Düzenleme Kurulları’na gelince; etkinliğin düzenleme kurulu başkanlıklarını; ilk yıl Vali yardımcısı Ahmet Zateroğulları, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci yıl dönemin Sapanca Kaymakamı Hasan Duruer, altı, yedi ve sekizinci yıl dönemin Sapanca Kaymakamı Mehmet Ceylan, dokuz, on ve on birincilerinin ise halen mevcut Sapanca Kaymakamı Osman Sarı üstlendi. Sapanca Belediye Başkanı İbrahim Uslu ile yazar /Büyükşehir Belediyesi Kültür Eski Daire Başkanı Fahri Tuna ve Edebiyat öğretmeni Sedat Akçakoyunlu ise on bir yılın da düzenleme kurullarında yer alan üç isim. Sakarya basınının güçlü ismi Müjgan Zaman, Sapanca İlçe Milli Eğitim Müdürü İrfan Gerçek ve Sapancalı şair Cemal Karaağaç, on bir yılın bir iki eksiğiyle dokuzunda görev yapan isimler. Şair Ercan Yılmaz ile Sakarya İl Kültür ve Turizm Müdürü Yrd.Doç.Dr. Hüseyin Yorulmaz da 2007,  Büyükşehir Belediyesi Kültür Daire başkanı İbrahim Aktürk ise 2010 sonrasında düzenleme kuruluna katkıda bulunan üç değerli isim. Semih Mutlu, Sezai Arıcıoğlu, Gökhan Özyazıcı ize etkinliğin çilesini ve yükünü çeken isimlerden.

SUNUCULAR: ELİF BAYSAL – GÜRKAN KILIÇ, CİHAT ZAFER, SÜEDA ÇİL

Amatör bir ruh ve profesyonellik ciddiyeti ile gerçekleştirilmeye çalışılan Uluslar arası Sapanca Şiir Akşamları’nın ilk dört yılda sunucuları Seslendirme Sanatçısı/Oyuncu Elif Baysal ile SRT Televizyonu Haber Müdürü Gürkan Kılıç oldu. ‘Yeni yüzler ve sesler olmalı’ düşüncesi gereğince daha sonraki yılda ise Kültür Bakanlığı’ndan bir oyuncu, daha sonraki yıl ise alanının en iyilerinden Cihat Zafer sundu. Bir yıl  daha Elif Baysal – Gürkan Kılıç sunumunun ardından son üç yıldır ise Tiyatro /Sinema oyuncusu Süeda Çil tarafından sunuluyor.

HAFTAYA: SAPANCA ŞİİRLERİ

Sezai Karakoç Şiiri Paneli-2007 (Soldan) Erdem Bayazıt, Rasim Özdenören, Erkan Çav

(fotoğraf: Fatih Gürsel)

İlhan Berk -2004                                         Cahit Koytak – 2009                       Ataol Bekramoğlu-2003

Erdem Bayazıt – 2002                             Haydar Ergülen – 2005                    Yavuz Bülent Bakiler -2003

Lale Müldür – 2009                                          Bejan Matur – 2011                       Şehribostan (Türkmenistan)-2002

Nurettin Durman – 2010                           Ercan Yılmaz - 2007              Emel Özkan – 2011-07-03

Sunucu Cihat Zafer – 2007      Sunucu Elif Baysal – 2008                  Sunucu Süeda Çil – 2009

Şiir Festivalleri Buluşması-2010 (soldan): Sedat Akçakoyunlu, Mehmet Ruhi Yılmaz, Namık Koyuncu,

Fahri Tuna, Nazım Payam, Hasan ışık. (fotoğraf: Nevzat Yıldırım)

Düzenleme Kurulu-2009 (Soldan oturanlar): İrfan Gerçek, İbrahim Uslu, Osman Sarı,

Fahri Tuna, Müjgan Zaman, Hüseyin Yorulmaz (ayakta soldan): Cemal Karaağaç, Ercan Yılmaz

(Fotoğraf: Nevzat Yıldırım)