• İstanbul 15 °C
  • Ankara 5 °C
  • İzmir 17 °C
  • Konya 5 °C
  • Sakarya 12 °C
  • Şanlıurfa 18 °C
  • Trabzon 15 °C
  • Gaziantep 11 °C
  • Bolu 7 °C
  • Bursa 13 °C

Prof.Dr. İdris Nebi Uysal: İnsaniyet Sofrası

Prof.Dr. İdris Nebi Uysal: İnsaniyet Sofrası
Sofra (< sufre), Arapça kökenli bir kelimedir. Dilimizle teması Farsça aracılığıyla olmuştur.

Kelimenin mevcut sözlüklerdeki ilk anlamı, “üzerine yiyecek, içecek, tabak, kaşık vb. konularak çevresine oturulup yemek yenen masa, sini, yaygı vb”dir. Bununla birlikte zamanla icraya bağlı olarak kelime; “yemek; yemek yiyenlerin tümü; tahta veya madenden yapılmış ayaklı veya ayaksız yemek tepsisi, sini” gibi manalar da kazanmıştır. Tarihten bugüne varlığını koruyan ve işlekliğini sürdüren sofra; türevleri, hayat verdiği onca birleşik ve özlü sözle Türkçeye zengin bir kelime ailesi armağan etmiştir. Sofracısofra duasısofra bezi yahut sofra örtüsüsofrası açıkZekeriya sofrasıHalil İbrahim sofrasısofrayı donatmak bu bereketli sofranın çevresinde oturanlardan yalnızca birkaçıdır. Ayrıca dua, atasözü kabilinden kalıp sözlerimiz arasında oğlan atadan öğrenir sofra açmayı, kız anadan öğrenir biçki biçmeyisofrada elini, mecliste dilini saklasofranıza bereket gibi öğüt ve dilek dolu, tecrübe kokulu örneklere de rastlanır.

Kültürümüzde yemek, uzunca bir süre yerde yenmiştir. Bugün halkın söz varlığında yaşayan ve kimi genel sözlüklere de yansıyan yer sofrası söyleyişi, bu geleneğin hatırasını taşır. Nitekim evlerimizde mutfağın veya sair odaların masayla buluşması yakın zamanlarda olmuştur. Hâlen Anadolu’da yemeğin, yere serilen savan, örtü, bez gibi yaygılar üzerinde yendiği yerler çoktur. Yine düğün, cenaze, bayram gibi kalabalık ortamlarda da pek çok yörede insanların masa yerine yer örtülerinin etrafına kurulduğu görülür.

Sofra, Türkçede çağrışım zenginliğine sahip kelimelerden biridir. Günümüzde masa, tezgâh masa, sehpa gibi güçlü rakipleri bulunmasına rağmen hem bir mutfak eşyası hem toplanma mahalli hem de kültür taşıyıcı bir kelime olarak varlığını sürdürüyor ve dağarcığında zengin bir miras ile kültürel arka plan barındırıyor.

Devamı: https://www.insaniyet.net/insaniyet-sofrasi/

Bu haber toplam 397 defa okunmuştur
  • Yorumlar 0
    UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
    Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
    Bu habere henüz yorum eklenmemiştir.
Diğer Haberler
  • Yavuz Bülent Bakiler, son yolculuğuna uğurlandı30 Eylül 2025 Salı 08:37
  • Güz Sonatı29 Eylül 2025 Pazartesi 13:14
  • Fatma Gülşen Koçak Hz Hatice’yi Anlattı23 Eylül 2025 Salı 11:20
  • Bursa: Şiir Şehir17 Eylül 2025 Çarşamba 12:09
  • Selim Cerrah Cihannüma Genel Başkanı oldu16 Eylül 2025 Salı 13:43
  • Genç Birikim dergisinin Eylül 2025 (279'uncu) sayısı çıktı.15 Eylül 2025 Pazartesi 11:47
  • Kaybettiğimiz Meçhul; Kendimiz11 Eylül 2025 Perşembe 14:21
  • Yaşayan Dil-Yaşatan Dil11 Eylül 2025 Perşembe 12:08
  • Modern Dünya İnsanın Hikayesi: Yokuşa Akan Sular10 Eylül 2025 Çarşamba 13:39
  • Şiir Ezber mi Bozacak Rahatsız mı Edecek?08 Eylül 2025 Pazartesi 10:43
  • Tüm Hakları Saklıdır © 2012 Türkiye Yazarlar Birliği | İzinsiz ve kaynak gösterilmeden yayınlanamaz. Sitede yayınlanan yazıların sorumluluğu yazarlarına aittir.
    Tel : 0312 232 05 71 - 72 | Faks : 0312 232 05 71-72 | Haber Scripti: CM Bilişim