“Safahat Sözlüğü” Çıktı

İstiklâl Marşımızın yazarı, şair ve düşünce adamı Mehmet Âkif Ersoy'un ölümsüz eseri Safahat'ın daha iyi anlaşılması planlanarak hazırlanan sözlük 6 ciltten oluşuyor.

Türkiye’de en çok basılan ve aradan geçen yüzyıla rağmen büyük ilgi görmeye devam eden Safahat’ı genç nesillerin severek ve ilgiyle okumalarını kolaylaştıracak “Safahat Sözlüğü” şiirlerin her bir kelimenin madde başı olduğu, toplam kelime sayısının ortaya çıkartıldığı ve mecazlar da ayrıca belirtilmiş.

Eserin ön sözünde şu ifadelere yer verilmiş:

“Bu çalışmamızda, TEBDİZ (Türk Edebiyatı Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük) projesinin sunduğu imkânlar kapsamında Mehmet Âkif’in bütün şiirleri ve bu şiirlerde kullanmış olduğu her kelime ve bu  kelimelerin hem şiir metnindeki hem de sözlükteki anlamı olacak şekilde iki farklı anlam verilerek sözlük hâline getirilmiştir. Söz konusu çalışma, Âkif’in kelime dünyası hakkında kapsamlı bir araştırma olmakla birlikte bundan sonra yapılacak akademik çalışmalar için de kaynak metin haline dönüşmesini temenni ederiz.”

“Safahat Sözlüğü’nün Basımı Hakkında” başlıklı yazısında Prof. Dr. İ. Hakkı Aksoyak sözlüğün önemine dair şu bilgilere yer vermiş:

“ Mehmet Âkif Ersoy, edebiyatımızın siyasi ve sosyal hayata en çok etkisi olan şairlerimizdedir. Onun tunçtan inancının yanında çelikten karakteri şiirine yansır. Âkif’in şiirlerinin sözlüğü ile şimdi onun düşünce dünyasını sayısal verilerle de konuşabileceğiz. Bize bu imkânı Âkif’in şiirlerinin sözlüğünü hazırlama görevini, Anadolu’dan bir genç, İbrahim Halil Kaya üstlendi.”

“ Âkif’in şiirlerinin etkileyiciliğinin sırrı, bana kalırsa, şiirlerinde dilde nadir kullanılan kelimeleri seçmesidir . Diğer şairlerin tercih etmediği hasta, kemik, küfe, izmihlal gibi pek çok kelime Âkif’in şiir dilinde yer alır. Böylelikle Âkif, şiir dilinde hem sadeliği yakalar hem de az kullanılan kelimelerle okuyucunun da dikkatini çeker.”

“Takdim” metnini yazan  Prof. Dr. Mehmet Soğukömeroğulları da eserin önemini şöyle ifade ediyor:

“Mehmet Âkif Ersoy'un kaleminden dökülen kutsal bir çığlık, milletin hissiyatının ve imanının tercümanı olan ve ilk defa 1911'de yayımlanan Safahat, Türk milletinin manevi değerlerine, bağımsızlık aşkına ve vatan sevgisine duyulan derin bir özlemin yansımasıdır.

Safahat, Mehmet Âkif’in yaşadığı dönemde Osmanlı coğrafyasında meydana gelen siyasi, sosyal ve kültürel değişimlere sert bir tepki olarak ortaya çıkar. Şair, eserinde toplumun içine düştüğü çıkmazları, ahlaki çöküntüyü, adaletsizliği ve vatan sevgisiyle yoğrulmuş bir özlemi derin bir duygu ve kuvvetli bir dil ile anlatır. Safahat, âdeta bir şairin vicdanının, milletinin vicdanıyla buluştuğu bir destandır.

Her biri ayrı birer mücadele ve direniş destanı olan eserin bölümleri, şairin birçok farklı temayı ele almasına imkân tanır. İslam'a olan bağlılığı, vatan sevgisi, özgürlük arzusu ve insan haklarına olan inancı, Safahat’ın temel taşlarıdır. Metnin her dizesi, Türk milletinin kalbinde derin izler bırakarak, okuyucuya vatanına olan sorumluluklarını hatırlatır.

Eser, sadece bir şiir kitabı değil, aynı zamanda bir milletin hissiyatının döküldüğü bir belgedir. İnsanlık değerlerini yitirmiş bir toplumu, yeniden ahlakî bir çerçeveye oturtma arzusu, şairin her bir dizesine sinmiştir. Safahat, Türk milletinin duygularını, düşüncelerini ve umutlarını bir araya getirerek, birlik ve beraberlik duygusunu güçlendiren bir eserdir. Milletin hafızasında derin izler bırakan Safahat, her dönemde güncelliğini koruyarak yeni nesillere ilham kaynağı olmaya devam etmektedir.”

Safahat Sözlüğü / İbrahim Halil Kaya / Fergana Kitap / Yayın Tarihi: 14.12.2023 / ISBN: 9786259969022

Mahmut Erdemir