Bu bağlamda, son dönemde gündeme gelmeye başlayan ve “2071 Vizyonu” olarak ön plana çıkan “Osmanlılık” vurgusunun yanında “Selçukluluk” da oldukça önemli bir adımı oluşturuyor. Bu vurgu, eski Osmanlı coğrafyası kadar Büyük Selçuklu coğrafyasını da içerisine alan yeni bir “stratejik ilgi-çıkar alanına” işaret etmesi boyutuyla oldukça dikkat çekici.
Dolayısıyla, Türkiye-Türkmenistan hattındaki yeni sürecin taraflar açısından tarihi olduğu kadar önemli stratejik gerekçeleri de söz konusu. Bu gerekçe, her ne kadar SSCB’nin dağılmasıyla birlikte gündeme gelmiş olsa da, asıl ivme kazandıran husus Türk-İslam coğrafyasını merkeze alan ve 11 Eylül sonrası uygulamaya konulan “Genişletilmiş Ortadoğu ve Kuzey Afrika Girişimi”; bir diğer adıyla, BOP’tur.
Nitekim, söz konusu projeye bakıldığında Doğu Türkistan’dan Golan Tepelerine, oradan “Mısır Memlûkları” üzerinden Kuzey Afrika’nın derinliklerine kadar uzanan hatta Türk varlığı kendisini hissettirecektir. Özellikle de son yıllarda ön plana çıkmaya başlayan ve yoğun bir güç mücadelesine sahne olan “Afganistan-Türkmenistan-İran-Irak-Türkiye-Suriye-Mısır” hattı ve buralardaki Türkmen varlığıyla...
Dolayısıyla, 6 milyon civarında bir nüfus olarak ön plana çıkan Türkmenistan’ın tarihsel coğrafi derinliği, demografik uzantıları ve Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun bir varisi olarak bölgedeki varlığı dikkatlerden kaçmamakta. (Bu husus, hatırlanacağı üzere rahmetli Türkmenbaşı’nın “Dünya Türkmenleri Hümanitaryan Birliği Projesi” ile gündeme gelmiş ve tamamen kültürel, insani gerekçelere dayalı bu girişim bir takım tepkiler üzerine geri vitese alınmak zorunda kalmıştı.)
Bu hattı hedef alan son gelişmeler, bölgedeki Türkmen varlığına ve onların güvenliğine dikkatleri tekrar çekmiş bulunmakta. Bu da, birbirini tamamlayıcı bir niteliğe sahip Türkiye-Türkmenistan ilişkilerinin daha da güçlendirilmesinden geçiyor. Bir diğer ifadeyle, “Türkiye-Türkmenistan Barış, İstikrar, Refah, Güvenlik ve Kardeşlik Hattı”, Türk dünyası jeopolitiğinin belkemiğini oluşturması itibarıyla oldukça önemli bir yere sahip.
İkili ilişkilerde stratejik işbirliğini ön plana çıkartan diğer gelişmelere da baktığımızda karşımıza şu hususların çıktığını görmekteyiz: 1. Rusya’nın “Yakın Çevre Politikası” adı altında eski Sovyet alanında nüfuzunu arttırma girişimlerinin hız kazanması ve bunun bölge ülkeleri üzerinde meydana getirdiği baskı ve endişeler; 2. “Afganistan-2014” süreci ve bölgede yol açabileceği güvenlik sorunları; 3. Enerji güvenliği politikaları ve bu bağlamda Rusya tekelinin kırılması çalışmaları; 4. Ortadoğu’da baş gösteren ve Kafkaslarda da etkisini hissettirmeye başlayan “Bahar” süreçlerinin Türkmenistan’ı da istikrarsızlaştırma olasılığı; 5. İran’a dışarıdan olası bir operasyon ya da bu ülke içerisinde meydana gelebilecek bir takım “olağanüstü” gelişmelerin Türkmen Sahra’yı ve Türkmenistan’ı olumsuz etkileme durumları.
Dolayısıyla, Türkmenistan’ın güvenliği ve bağımsız bir devlet olarak varlığının devamını esas alan bu hususlar, Türkiye’nin bu ülkeye yönelik somut desteğinin de gerekçeleri olarak karşımıza çıkıyor.
Burada, Türkmenistan’ın Daimi Tarafsızlık Statüsü’ne dikkatleri çekebilirsiniz. Haksız da sayılmazsınız. Fakat, bu statü Türkmenistan’a dış politikada önemli bir manevra alanı kazandırmakla birlikte, de facto bir güvenliği garanti etmemekte. Bir diğer ifadeyle, Türkmenistan’ın bağımsızlığı, güvenliği kağıt üzerinde garanti edilmekle birlikte, bu hususun uygulamada ne kadar hayata geçirilebileceği yönünde ciddi kaygılar var.
03.06.2013 Milli Gazete
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.