Ve Irmak Durdu

650 kişinin 3 binden fazla şiir, hikâye, deneme, makale, portre ve gezi
notlarının yayımlandığı dergi, 132. sayısının ardından yayın
hayatına nokta koydu.

Irmak Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Tuna:-''Sakarya’nın edebiyatını, tarihini ve

kültürünü tanıtmaya çalıştık, derginin misyonunu tamamladığını görünce de

yayınına son verdik.”

‘On bir yıl dergiyi nasıl mı çıkarttık? Halka açık şirketler gibi, gönüllere açık hisse senetleri çıkarttık. Gönül vergisiyle, sevgiyle, sahiplenmeyle on bir yıl boyunca çıktı dergimiz.’

Araştırma/Söyleşi: Kemal Kaymak

17 Ağustos 1999'da deprem felaketini yaşayan Sakarya'da 11 yıl önce yayın hayatına ''merhaba'' diyen aylık edebiyat dergisi ''Irmak'', 132 ay boyunca kültür ve edebiyat alanındaki çalışmalara öncülük etti.
Sakarya Büyükşehir Belediyesi Kültür Dairesi Eski Başkanı Fahri Tuna'nın öncülüğünde, şair/öğretim üyesi Yılmaz Güney, şair / oyma sanatçısı Mustafa Emircan, yazar / tarihçi Mustafa Turan, öğretmen / yazar Necati Cerrah, karikatürist Osman Suroğlu ve şair/gazeteci Atakan Çelik'in katılımıyla bir araya gelen yayın kurulu tarafından, deprem felaketi nedeniyle yayın hayatına bir yıl gecikmeli olarak 17 Ocak 2001 tarihinde başlayan Irmak Dergisi, 132 sayılık yayın hayatının ardından yayın hayatına noktayı koydu.

- 17 Ocak 2001’de Başladı Serüvenimiz-

17 Ağustos'ta enkaz haline gelen Adapazarı’nda, kültür ve sanat etkinliklerinin canlılık kazanmasına öncülük eden dergide, 650'den fazla kişinin üç binden fazla eseri okuyucularıyla buluştu. 400’ü aşkın kişi ilk ürünlerini Irmak’ta yayımladılar. Irmak Dergisi, yayımlandığı son sayı olan 132. sayısıyla, Anadolu'da yayımlanan aylık kültür-sanat dergileri arasında 409. sayısına ulaşan ve Kayseri'de yayımlanan Erciyes Dergisi'nin ardından en uzun süreli ikinci dergi konumunda bulunuyor.

Derginin genel yayın yönetmeni araştırmacı yazar Fahri Tuna yaptığı açıklamada, 1999 Şubat ayında Sakarya'daki kültür, sanat ve edebiyatın önce Sakaryalılara sonda da Türkiye'ye duyurulması için dergi çıkarmaya karar verdiklerini söyledi. Dergi çıkarma fikrini arkadaşlarına da aktardığını ve olumlu tepkiler aldığını ifade eden Tuna, ''Dergiyi 2000 yılının ocak ayında çıkarmak için şair / öğretim üyesi Yılmaz Güney öncülüğünde çalışmalara başlamıştık; ama maalesef 17 Ağustos 1999'da deprem oldu. Bu nedenle derginin yayımlanması bir yıl gecikti. 2001 yılında ilk sayımızla yayın hayatına 'merhaba' dedik. İlk sayımızı kurucu yedi kişiyle beraber 17 Ocak 2001'de ASM’deki basın toplantısıyla kamuoyuyla paylaştık. Yüz otuz iki sayı boyunca Osman Suroğlu görsel sanat yönetmenliğini, ben de genel yayın yönetmenliğini karınca kararınca deruhte etmeye çalıştık. Derginin Yazı İşleri Müdürlüğü’nü ise –sırasıyla- Yılmaz Güney, Mustafa Turan ve Mustafa Erdoğan üstlendiler' dedi.

-Misyonumuz Sakarya’nın Değerlerini Sakarya’ya ve Türkiye’ye Duyurmaktı-

Dergide doğal olarak en fazla şiire ağırlık verdiklerine dikkat çeken Tuna, otuz iki sayfalık derginin ortalama olarak on sayfasının şiire ayrıldığını anlattı. Yayın hayatı boyunca çeşitli hikâyelere, portrelere, denemelere, gezi notlarına, sinema ve kitap eleştirilerine, röportajlara ve söyleşilere yer verdiklerine işaret eden Tuna, şöyle devam etti: ''Ayrıca özel sayılar da hazırladık. On yıldır düzenlenen Sapanca Şiir Akşamları'nda okunan şiirleri, gerçekleştirilen panel, açık oturum ve forumları her yıl bir özel sayıyla kamuoyuna tanıtmaya çalıştık. Başta Sakaryalı sanatçılardan rahmetli olan Faik Baysal, Hüsnü Gürsel ve hattat hafız Saim Özel gibi önemli şahıslara özel sayılar çıkardık. Sapanca, Kaynarca, Taraklı ve Geyve ilçelerimizin tarihini, kültürünü, yetişenlerini, folklorunu yani giyim kuşamın, mutfağını, atasözlerini, deyimlerini, manilerini, türkülerini, oyunlarını tanıtıcı özel sayılar yayımladık. Dergimizin 40., 75. ve 100. sayıları özel sayı formatında yayımladık. Sakarya Vilayeti Özel Sayısı, Cumhuriyet Özel Sayısı, Arifiye Köy Enstitüsü Özel Sayısı hazırladık. Yüz otuz iki sayılık serüvenimizle Irmak olarak; Sakarya'nın değerlerini, kültürel zenginliğini Adapazarı'na ve Türkiye kamuoyuna karınca kararınca tanıtmaya çalıştık. Böyle bir misyonu ana hatlarıyla yerine getirdiğimize inanıyoruz.''

-En uzun süreli 2. edebiyat dergisi-

Tuna, edebiyat eserlerinin yanı sıra kitap eleştirileri, sosyolojik araştırmalar, maniler, türküler, halk oyunları, deyimler, atasözleri ve yemek kültürüne de dergide yer ayırmaya çalıştıklarını ifade ederken, ayrıca her sayıda derginin arka yüzünde sanat fotoğraflarına yer verdiklerini bildirdi.

Anadolu'da dergi yayımcılığının zor bir iş olduğuna dikkati çeken Tuna, ''Çok şükür ki biz on bir yılda 132. sayıya ulaştık. Şu anda Anadolu'da düzenli olarak aylık yayımlanmış ve 100 sayıyı aşmış üç dergi var. Kayseri’de 409’uncu sayıyla Erciyes, Adapazarı’nda 132 sayıyla Irmak, Konya'daki 100’üncü sayıya ulaşıp yayınına ara veren Çalı Dergisi. Bilebildiğimiz kadarıyla, Irmak olarak Anadolu'da en uzun süreli çıkan ikinci edebiyat dergiyiz.'' şeklinde konuştu.

- On Bir Yıl Gönül Vergisiyle Çıktık -

Derginin kâr amacı gütmediğini de anlatan Fahri Tuna, ''Irmak Dergisi'ni 132 aydır, 132 sayıdır bir kişinin para verip de satın aldığını görmedim. Peki on bir yıl nasıl mı çıktık? Öncelikle hisse senedi çıkarttık. Halka açık şirketler gibi gönüllere açık hisse senetleri çıkarttık. Gönül vergisiyle, sevgiyle, sahiplenmeyle on bir yıl boyunca çıktı dergimiz; nasıl çıktığını ben de anlayabilmiş değilim, genel yayın yönetmeni olarak. Başta kamu kurumları olmak kaydıyla; Kültür ve Turizm Bakanlığı, Sakarya Valiliği, Sapanca Kaymakamlığı, Sapanca Belediyesi, - son üç yıl hariç - Sakarya Büyükşehir Belediyesinden yılda bir sayı çıkartabilecek destekler aldık. Geriye kalan giderleri ise abone gelirleri, sponsor firma gelirleri ve yazarların ceplerinden çıkan paralarla karşıladık.'' dedi.

- Irmak’ın Yeri Yeni Dergilerle Doldurulacaktır-

Tuna, on bir yılın göz açıp kapayıncaya kadar geçtiğini belirterek, ilk basın toplantısını yaptıkları 17 Ocak 2001'in on birinci yıl dönümünde derginin yayın hayatına son verdiğini kamuoyuna duyurduklarını söyledi. ''Dergilerin de insanlar gibi ömürleri ve misyonları var, onu tamamlayınca edebiyat ve şiir tarihindeki yerini almak durumundalar'' diyen Tuna, konuşmasını şöyle tamamladı: 'Dergiyi kurduğumuzda hepimiz 40’lı yaşlarımızdaydık, şimdi 60'ları bulan arkadaşlarımız var. Eski heyecanın artık yitirildiğini gördük. Dergiyi de alıp götürecek yeni gençler de maalesef çıkmadı. Derginin misyonunu tamamladığını görünce yayına son verdik. Adapazarı’nda yeni dergiler çıkacaktır. Irmak'ın yeri, yeni kuşaklar, yeni yazarlar, yeni dergi ve platformlarda mutlaka doldurulacaktır.’

-Başarı Adapazarlıların –

132 sayısının ardından yayınına son veren Irmak Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Fahri Tuna, sözlerini şöyle tamamladı: ‘Anadolu'da en uzun süre yayımlanan ikinci dergi olabilmişsek; bu başarı, kurucu yedi kişi kadar, dergimizde ürünleri yayımlanan 650 imzanın ve on bir yıl süresince Irmak’ta maddi ve manevi desteklerini esirgemeyen kişi ve kurumların başarısıdır. Başarı Adapazarı’nın, Adapazarlıların başarısıdır. Kültür ve sanat adına; Irmak’ta yazan ve başta Sakarya Valiliği olmak üzere Irmak’ı destekleyen herkese gönülden teşekkür ediyorum.''

Fotoğraflar:

1)  Irmak Dergisi İlk Basın Toplantısı-17 Ocak 2001, ASM

(Soldan:) Mustafa Emircan, Osman Suroğlu, Mustafa Turan, Atakan Çelik, Fahri Tuna,

Necati Cerrah, Levent Bayrı (Derginin sahibi).

2) Irmak Dergisi İlk Sayısı-Ocak/2001

3) Irmak ailesi, bir kahvaltı sonrasında dönemin valisi Nuri Okutan’la – Haziran-2005

(Soldan ön sıra : ) Müjgan Zaman, İffet Hacıeyüpoğlu, Nuri Okutan, Yılmaz Güney, Fahri Tuna,

(Soldan arka sıra : ) Sedat Akçakoyunluoğlu, Mustafa Turan, Mustafa Erdoğan, Rasim soylu,

Yusuf Mısırlıoğlu, Osman Suroğlu.

4) Kemal Kaymak, Fahri Tuna ile Irmak söyleşisinde-2012