Yağmur Atsız'dan: Değinmeler

“A leb-i lâl derd-i la’l-i belâ”

Bu mısrâın eski harflerle yazıldığını unutmayalım. Latin harfleriyle yazılınca palindrom olmuyor ama eski yazıda meselâ “leb-i lâl” terkîbi “leb lâl” şeklinde yazılır. Aradaki bağlayıcı i’yi karîneyle çıkarıp telaffuz edeceksiniz. Yâhut “derd” kelimesi de “drd” gibi yazılır.

Laf lafı açıyor, bu Edirneli Nazmî “Türkî-i Basit” (basit Türkçe) denilen edebî akımın da öncülerindendir. Bu şâirler daha o sıralar Türkçenin aşırı derecede Arabca ve Farsça kelimelerle dolduğunu görerek basit bir dille yazmaya başlamışlardır. Nazmî’nin Türkî-i Basit’le yazılmış 48.000 beyitlik bir de dîvânı vardır. Öte yandan ne Nazmî ne de diğer Türkî-i Basitçiler gerçekden büyük şâir olmadıkları için bu akım tutmamışdır. Zâten Öztürkçecilerden, genel deyimiyle “pürist”lerden de dişe dokunur şâir çıkmadı. Yazar da. Zîrâ bu işler sun’î ve zorlama çabalarla olmaz. Ne demiş adam:

“L’art n’a jamais été du coté des puristes!” (Sanat hiçbir zaman püristlerden yana olmamışdır.)

Kim mi demiş?

Jean-Paul Sartre adında biri.

Ama Nazmî ve arkadaşları keşke bir dereceye kadar etkili olabilselerdi!

16./17. ve 18. asırlarda Türkçe hakıykaten aşırı derece yabancı kelimeyle tıkış tıkış doldurulmuşdu. O kadar ki münevver takımı bâzen kendi yazdığı metinleri bir süre sonra anlamak için lügate bakmak zorunda kalıyordu.

Şimdi diyeceksiniz ki “Be Adam! Sen bizzat bir alay eski kelime kullanıyorsun ya!”

Onlar “eski” değil ki, eşkıyânın çullanıp yaka-paça kapı dışarı etdiği “eski dostlar” .

Ben bunu Öztürkçecilerin yangın yerine döndürdükleri Türkçeye “eski” ifâde zenginliğini iâdeiçin yapıyorum. Benim kullandığım kelimeler zâten yüzlerce yıl kullanılıp sonra birtakım psikopatlarca “sürgün”e gönderilmiş kelimeler. Arabca, Farsça sözlükleri açıp kimsenin bilmediği kelimeleri sokuşturmuyorum.

Cumânız mübârek olsun!