Yazar Eyüp Beyhan:

Türkiye Yazarlar Birliği(TYB) Ankara Şubesi’nin ‘Bir Kitap Bir Yazar’ programının konuğu “Ailiya İzzetbegoviç:Hayat, Hakikat, Hürriyet” kitabının yazarı Eyüp Beyhan oldu.  Beyhan, söyleşide Aliya İzzetbegoviç’in  hayat rehberinin vahiy ve akıl olduğunu söyledi.

TYB Ankara Şubesi’nin geleneksel haline gelen ‘Bir Kitap Bir Yazar’ programı devam ediyor. Programın sunuş konuşmasını yapan TYB Ankara Şube Başkanı Mehmet Sait Uluçay, Aliya İzzet Begoviç’in daha gençlik yıllarında  disiplinli, çalışkan ve bilime önem veren bir kişiliğe sahip olduğunu belirterek, bu kişiliğinin büyük bir mütefekkir büyük bir devlet adamı olmasında etkili olduğunu ifade etti. Aliye İzzetbegoviç’in tarih, felsefe ve edebiyata yakın ilgi gösterdiğini anlatan yazar Uluçay, Aliya’nın gençlik yıllarında Bergson’un ‘Yaratıcı Evrim’, Kant’ın Saf Aklın Eleştirisi’, Spengler’in ‘Batı’nın çöküşü’ eserlerinden etkilendiğini belirtti. Aliye Begoviç’in roman okumayı da çok sevdiğini söyleyen yazar Uluçay, okumayı sevdiği romancıların başında Hermann Hesse, Albert Camus, Dostoyevski, Kafka Tolstoy, Ivan Turgenyev, Gorki. Puşkin, Goethe, Emile Zola, Günter Grass gibi yazarların olduğunu kaydetti. Uluçay, Aliye’nin Batı aydınlarından Aristoteles, Platon, Kant, Hegel, Karl Marks, Friedrich Engels, Eric Fromm. Max weber gibi düşünürleri iyi analiz ettiğini, Müslüman aydınlardan ise İbn Sina, İma Gazali, İbn Tufeyl, İbn Hazm, Katip Çelebi, Muhammed İkbal, Ebu’ul Hasen El Eş’ari, Hakim Tirmizi, İbn Haldun, Firdevsi, Nizami, Said-i Şirazi, Cemaleddin Afgani ve Muhummed Abduh’un fikirlerinden etkilendiğini ve yararlandığını ifade etti.

“Aliye İzzet Begoviç: Hayat, Hakikat, Hürriyet” kitabının yazarı Eyüp Beyhan ise söyleşide Aliye İzzet Begoviç’in mücadele dolu hayatını anlattı. İbn Haldun’un “Coğrafya kaderdir” sözünü hatırlatarak, insanın kişiliğinin ve kimliğinin oluşmasında coğrafyanın etkili olduğunu söyleyen yazar Eyüp Beyhan, Aliye İzzetbegoviç doğup büyüdüğü Balkanların siyasi, etnik ve dini olarak farklı gruplardan oluştuğunu anlattı. Aliye İzzetbegoviç’i anlamak için Medine Vesikası’ndan esinlenerek Osmanlı İmparoturluğu’nun uyguladığı ‘millet sistemini’ çok iyi bilmek gerektiğini belirterek, “ Millet sistemi; bütün etnik yapıları, dini anlayışları,  siyasi farklılıkları barış ve huzur içinde tutabilen bir sistemdir. Osmanlı bu sistemle üç kıtada 72 milleti bir arada tutabilmiştir” dedi. Aliye İzzetbegoviç’in bu sistemden etkilendiğini, mücadele sürecinde hem devlet adamlığı sürecinde farklı siyasi, dini ve etnik yapılara karşı ‘hoşgörü modeli’ uygulayarak barışçı bir yol izlediğini anlattı.  Aliye İzzetbegoviç’in İslami duyarlığı olan bir ailede yetiştiğini, annesinden çok etkilendiğini söyleyen yazar Beyhan, ahlak merkezli bir hayat tasavvurunun olmasının buradan kaynaklandığını söyledi.

Aliye İzzetbegoviç’in İslam Manifestosu, İslam Deklarasyonu ve İslami Yeniden Doğuşun Sorunları, Doğu ve Batı Arasında İslam, Tarihe Tanıklığım, Özgürlüğe Kaçışım:Zindandan Notlar, Konuşmalar, Köle Olmayacağız adlarıyla çok sayıda eserinin bulunduğunu kaydeden yazar Beyhan, bu eserlerin çoğunu zindanlarda yazdığını, zor koşullarda ortaya koyduğunu bildirdi.

Aliye İzzetbegoviç’in Hasan el-Benna ve Seyyid Kutub fikirlerinden etkilendiğini belirterek, Aliye İzzetbegoviç’in  Batı-Doğu ikileminde İslamı ‘üçüncü yol’ olarak önerdiği söyledi.  Aliye İzzetbegoviç’in ahlak  anlayışı ile İstiklal Marşı yazarı Mehmet Akif Ersoy’un ahlak anlayışı arasında benzerlikler olduğunu belirterek, Aliye’nin Mehmet Akif Ersoy’dan  etkilenmiş olabileceği görüşünü taşıdığını ifade etti.

Aliye İzzetbegoviç’in insanı diğer canlılardan ayıran özelliklerden birisinin dik yürümesi olduğunu ifade ettiğini, adaletsizliklere, zulümlere ve faşizme karşı dik durmasında bu anlayışının etkili olduğunu söyledi. Aliye’nin insani yardım kolileri paketleyen ve dağıtan gençlerle söyleşisinde “Sizin birinci önceliğiz paket dağıtmak olmamalı. Eğiteme ve yeni düşünce üretimlerine daha çok zaman ayırmalısınız” dediğini hatırlatan yazar Beyhan, Aliye’nin fikir hayatında merkezinde eğitim ve düşünce üretiminin geldiğini belirtti. Aliye’nin Kur’an-vahiy ve akıl odaklı, eylemci ve hareket adamı olduğunu belirten yazar Beyhan, Aliye İzzetbegoviç’in hayatını şekillendiren ve rehber edindiği kavramların ‘adalet, barış, özgürlük, merhamet, ahlak, eşitlik ve eleştiri’ olduğunun altını çizdi.

Aliyeizzetbegoviç’in  Makyavelist ve opürtünist bir lider olmadığını, ilkeli bir devlet adamı olduğunu söyleyen yazar Beyhan, Aliye’nin asıl kaybetmenin düşmanı benzemenin olduğu tespitini yaptığını dikkat çekti. Aliye’nin kültür ve medeniyet tasavvurunu anlatmaya bir saatin yetmeyeceğini söyleyerek, Aliye’nin  özellikle devlet adamlığı süreçlerinin sürekli okumalarla anlamaya çalışılması gerektiğini söyleyerek sözlerini tamamladı. Programdan sonra katılımcılarla hatıra fotoğrafı çekildi.