Adnan Muftareviç, Osmanlı arkeolojisi deyince akla gelen ilk isimdir. Tanıyanlar onu Saraybosnalı bir Boşnak olarak bilse de Anadolu’nun bağrından kopup Sancak bölgesindeki Seniçe (Siyenitza) şehrine göçmüş Muhtarzade ailesinin bir ferdidir aslında. Muftareviç, Akdeniz Üniversitesi Arkeoloji bölümünden 1999 yılında mezun oldu. Hâlihazırda Saraybosna Müzesi danışmanlığını ve Bosna Hersek Arkeologlar Derneği Başkanlığını deruhte ediyor. Gerçek Hayat olarak, Adnan Muftareviç ile yıllardır büyük bir şevkle yürüttüğü arkeolojik çalışmaları ve Bosna Hersek’teki Türk izlerini konuştuk.
Bosna’da Osmanlı izleri üzerine arkeolojik araştırmalar yapıyorsunuz. Osmanlı öncesi Türk izlerine dâir kazılarınız da var. Bugüne kadar neler buldunuz?
Biz burada Osmanlı arkeolojisini başlattık. Bizden önce Osmanlı arkeolojisi üzerine çalışmalar yoktu. Makaleler yazdık, kazılar yaptık, pek çok eseri gün ışığına çıkardık. Hanlar, hamamlar, camiler, tabyalar, kaleler, baruthaneler ve Osmanlı bakiyesi değişik objeleri bu bağlamda sayabiliriz. Artık Osmanlı arkeolojisi bir bilim dalı olarak yerini almıştır. Nitekim bizden sonra Çanakkale 18 Mart Üniversitesi’nde lisans sonrası Osmanlı arkeolojisi çalışılmaya başlandı. Bunun üzerine doktora yapılıyor duyduğumuza göre. Çok iyi bir haber bu.
Osmanlı öncesi de Türkler mevcut
Evet, son zamanlarda Osmanlı öncesi Türk izlerine dâir kazılarımız da mevcut. Bosna’da Türk varlığı eski tarihlere kadar uzanıyor. Avarlardan başlayarak Peçenekler, Kuman-Kıpçaklar Balkanlara damga vurmuş Türk toplulukları. Nitekim bu coğrafyada bazı yerleşim yerleri Türklerden kalma isimler taşıyor. Mesela Saraybosna yakınlarında Kuman köyü var. Makedonya’da biliyorsunuz Kumanova şehri var. Sancak bölgesinde Kumanitsa var. Burada bir Hristiyan manastırı mevcut. Saraybosna’nın 30 kilometre batısında Avarlardan kalma Obri diye bir yer var. Son zamanlarda kazı yaparken bazı taşların üzerinde değişik semboller bulmaya başladık. Orta Asya’da rastlanan tamgaların aynısı bunlar. Ayrıca yıldız ve güneş gibi kilimlere yansıyan motifler de mevcut. O coğrafyadan bu coğrafyaya kilim motifleri benzeşiyor. Hemen hemen bütün Boşnak evlerinde bu kilimler üretiliyordu.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.