Hindistan Müslümanları ile Osmanlı'nın ilişkisi

Hindistan, Anadolu’ya oldukça uzak… Haber değeri dışında bir olayla karşılaşmadığımız sürece pek ilgilendiğimiz bir ülke değil. Oysa Halifeliğin Osmanlı’ya geçmesinin ardından Hindistan’ın, içinde bulunduğumuz coğrafya ile ilişkileri gayet güçlüydü. Bu ilişkilerin varlığını bize anlatan ne yazık ki fazla bir kaynak yok. Belki de en önemli kaynak, Bilecik Üniversitesi rektörü Prof. Dr.Azmi Özcan’ın bizzat bu coğrafyaya ve İngiltere arşivlerine gidip kaleme aldığı Pan-İslamizm/ Osmanlı Devleti- Hindistan Müslümanları ve İngiltere (1877-1924) kitabıdır. Kitap, bize Hindistan Müslümanları- Osmanlı ilişkileri, Cumhuriyetin ilk yıllarında ülkemizdeki değişimle ilgili Hintli Müslümanların bakış açısını aktarıyor.

Özcan, Osmanlı Devleti ile Hindistan Müslümanları arasındaki ilişkilerin Fatih Sultan Mehmetdöneminde başladığını, fethin hemen ardından Hindistan Müslümanlarının elçiler vasıtasıyla, Fatih’e mektuplar ve hediyeler gönderdiğini aktarıyor. (S.5) Yavuz Sultan Selim’in Ridaniye seferinin ardından halifeliğin Osmanlı’ya geçmesiyle Hindistan-Osmanlı ilişkileri hızlı bir şekilde ilerledi. (S.6) Fakat yazar, 16. yüzyılda İspanya ve Portekizler’in etkinliğinin Coğrafi Keşiflerin yapıldığı dönemde Orta Asya’ya kadar uzandığını, bu dönemde Hindistan Müslümanlarının daKanuni Sultan Süleyman’dan yardım istediğini bize hatırlatıyor. (S. 10) Kanuni ilk etapta 2000 kişilik ilk donanmayı 1531’de Diu’ya gönderdi. Ardından önemli miktarda donanma daha sevk etti bu Müslüman coğrafyaya. Özcan, sefer sürecinde ve sonrasındaki düzensizlik nedeniyle Osmanlı’nın Hint Deniz Seferlerinin başarısız olduğunu, fakat Halifenin yardım sürecindeki istekliliğinin Hindistan Müslümanlarını Osmanlı Devleti’ne daha çok bağladığını söylüyor. (S.12)

Tüm İslam dünyasında en çok yardımı gönderen Hintli Müslümanlar oldu

Azmi Özcan’ın belirttiğine göre, 3. Selim döneminde Hindistan artık daha farklı bir konumda. Zira bu coğrafyada artık sömürge amaçlı İngiltere var. İngiliz sermayesinin etkili olmaya başladığı bu coğrafyada, İngilizler Osmanlı sultanında Halife sıfatıyla Tipu Sultan’a işlerini kolaylaştırmaları adına bazı nasihatlerde bulunmalarını istedi. Azmi Özcan, her ne kadar Osmanlı’nın -zayıflamış olsa da- Hindistan Müslümanları üzerinde ciddi bir nüfuzu olduğuna dikkat çekiyor. (S.20)

İlerleyen yüzyıllarda İngiliz sermayesinin etkinliğiyle birlikte İngiliz kültürü de Hindistan’da etkili olmaya başladı. 1836’da Hindistan’da İngilizce resmi dil ilan edildi. (S. 22) Kültürel çalışmalar ve misyonerlik kapsamında çok sayıda okul açıldı. Kitapta yazarın vurguladığı önemli hususlardan biri de İngiltere’nin, Hindistan’daki egemenliği arttıkça, Hintli Müslümanların cahil ve bilgisiz kalması yönünde adımlar atmasıdır.

19. yüzyıl Osmanlı Devleti’nin dağılma dönemine tekabül etmekte… Özellikle Rusya’nın sıcak denizlere inme politikası çerçevesinde Rus- Osmanlı savaşları var. Peki, bu dönemde Hintli Müslümanların tepkisi ne olmuş? Yazara göre Hintli Müslümanlar bu dönemde halifeye bağlılık gösterip, aralarında topladıkları 124,843 Osmanlı lirasını başkente savaş yardımı olarak gönderdi. Özellikle kadınlar mücevherlerini satıp, Osmanlı adına düzenlenen kampanyaya destek olmaya çalıştı. Tüm İslam dünyasında en çok yardımı gönderen Hintli Müslümanlar oldu. (S.90) Yazarın bu noktada dikkat çekmeye çalıştığı nokta, Hintli Müslümanların Halife’ye gönderdiği maddi yardım değil. Yazar, bu savaş döneminde Hindistan’da yaklaşık 6 milyon Müslümanın açlık ve kuraklıktan hayatını kaybettiğini ve buna rağmen Osmanlı’ya yardımlarına devam ettiklerini belirtiyor.

Devamı için: http://www.dunyabizim.com/?aType=haber&ArticleID=23532