Müslümanlar Apartman Yığınlarını ‘Mahalle’ Zannediyor

''Mahalle, kırk haneden oluşur. Kırk kapı komşu birbirine kefildir. Avarız akçası da bu kefaletin senedidir. Bir şehir, mahallelerden oluşur. Şehir inşa edemezsek medeniyet de inşa edemeyiz.'' Lütfi Bergen, 'Şehir Sünnettir' kitabı etrafında Yağız Gönüler'in sorularını cevapladı.

Medeniyet üzerine konuşurken şehir, şehir üzerine konuşurken mahalle, mahalle üzerine konuşurken ise aileden ve evden uzak çalışmalar yapılıyor. Bu çalışmalar bir teklifte bulunmadığı için çözüm de üretemiyor.

Lütfi Bergen’in Hitabevi Yayınları’ndan Haziran 2016’da çıkan Şehir Sünnettir adlı kitabı, hem daha önceki kitapların (Kenti Durduran Şehir, Kent-İslâm ve Kapitalizm, İnsanın Beşinci Zindanı) üzerine bir tuğla daha eklerken, önemli kavramların da yerli yerine oturmasını sağlıyor.

“Bir şehir, mahallelerden oluşur. Şehir inşa edemezsek medeniyet de inşa edemeyiz.” diyen Lütfi Bergen’le, Şehir Sünnettir kitabı üzerinden bir söyleşi yaptık.

Bugünlerde medeniyet kavramı üzerine yeni tartışmalar yaşanıyor. Nurettin Topçu, Erol Güngör, Cemil Meriç, İsmet Özel ve Sezai Karakoç’un medeniyet yorumları birbirlerinden oldukça farklılık arz ediyor. Medeniyet kavramı tartışmalarında Bedri Gencer ve Yusuf Kaplan’ı da sayabiliriz. Siz de Topçu’ya yakın olmakla birlikte, İslâmî terminolojide medeniyetin “civilisation” kavramından aşkın olması gerektiğini düşünüyorsunuz. Bunu biraz daha açıp, medeniyet kavramını nasıl yorumlamamız gerektiğiyle başlayalım isterseniz.

Medeniyet kavramı konusunda zikredilen isimlerin mütalaalarından farklı bir kıraatımız var. Entelektüeller “Medeniyet” kavramını “civilisation” ve/veya “culture” kavramlarının karşılığı olarak ele alıyor. Diğer bir kısım entelektüeller ise “umran”, “hadara” kelimelerinin karşılığı sayıyor. Biz bu dört kavramın da “medeniyet” terimiyle alakasının kurulamayacağı ön kabulünden hareket ettik.

Medeniyet, “din” kavramından gelmektedir. Oysa “civilisation”, Tuncer Baykara’nın da ifade ettiği üzere “Barbarity”nin zıttı olarak kullanılan bir kelimedir. Kavram, Fransız İhtilali’ni hazırlayan koşulların bir yansımasıdır. Avrupa’da feodal toplum yıkılırken ortaya çıkan “kent=civitas”a ait bir terimdir. Batı tefekkürü insanlığı üç kategoride ele alıyor: 1) Vahşiler, 2) Barbarlar (yarı uygarlar), 3) Civilisation. Rousseau’yu hatırlayın, insanlığın başlangıcını –ki bu başlangıç aslında Hz. Âdem ve oğulları dönemidir- vahşi ve mağara adamı dönemi içinde konumluyor. Bu kavramlaştırma bizim akidemizle çelişmektedir. Ben ilk şehri Hz. Âdem’in kurduğuna inanıyorum. İslâm milleti, Hz. Âdem (as) ile ortaya çıktı. Millet olmak için kalabalık olmak da gerekmiyor. “İbrahim milleti” kavramını hatırlayın. Fakat “medeniyet” olmak için ahlâk-adalet üzre yaşayan bir toplumun varlığa çıkması gerekiyor. Hz. Âdem’den beri gelen Müslümanlar tek millettir. Bir millet tarihin bir devrinde ahlâk üzere yaşamak amacıyla ortaya çıkar, coğrafyayı tutarsa medeniyet vücuda gelir. Buna göre medeniyet, dört unsurlu (İslâm + insan + tarih + toprak) bir ahlâk toplumu (şehir) inşasıdır. Bu şehri, “kent”, “polis”, “civitas”, “urban”, “city”, “umran” gibi kavramlarla karşılayamazsınız. Biz “Medine”yi “şehir” ve “medeniyet” kavramını “Ahlâk ve adalet üzere yaşayan Müslüman toplum” olarak tanımlıyoruz.

Devamı için: http://www.dunyabizim.com/soylesi/25146/muslumanlar-apartman-yiginlarini-mahalle-zannediyor