“İsmet İnönü’nün 11 Kasım 1938 günü Cumhurbaşkanlığına geçtikten sonraki ilk icraatı nedir?” diye sorsam eminim çoğunuz ciddi devlet işleriyle alakalı bir cevap verirdiniz.
Siz öyle zannedin. Meğer kazın ayağı hiç de öyle değilmiş.
Dolmabahçe Sarayı on binlerce ziyaretçinin izdihamına sahne olurken Muayede Salonu’ndaki Atatürk heykelinin söktürülüp kaldırılması için resmen izin istenmiş, cenaze geçici mezara bırakıldığında ise parçalanıp hurdacıya satılmıştır. Ardından gelsin eritip yok etme işlemi…
Daha cenaze ortada ama ilk emir, yeni Cumhurbaşkanının yerleşeceği saraydan selefinin heykelini kaldırtmak oluyor sizin anlayacağınız.
CHP’li Kemal Satır ifşa etmiş
Daha önce bahsettiğimiz gazeteci Selahattin Canka 2011 yılında yayınladığı Bitpazarı adlı kırkambar tipi hatıratında CHP Genel Sekreterliğinde de bulunmuş olan Kemal Satır’la son yıllarında yaptığı bir görüşmeden bahseder. Felçli olan Satır, bir soru üzerine sakat arabasıyla dip odaya gidip birkaç belgeyle döner. İçinden iki belgeyi ancak İsmet Paşa ve kendisi öldükten sonra yayınlaması ricasıyla verecektir.
Peki ne vardır belgelerde?
Birer fotokopisini kitaba derc ettiği bu iki çarpıcı belgeyi Milli Saraylar Arşivi’nden kontrol ettiğimizde gerçek olduklarını biz de hayretle gördük.
Belgelerden ilki 18 Kasım 1938 tarihli. O zamanlar Dolmabahçe Sarayı, Saraylar Umum Müdiriyet-i Âliyesi, yani Saraylar Genel Müdürlüğü tarafından yönetilmekteymiş. Belge “Milli Saraylar Mimarı F.A.” tarafından müdürlüğe yazılan bir izin yazısıdır. Bir saray mimarının izin yazısı gibi gözükmekle birlikte cenaze daha saraydayken bir memurun Atatürk heykelini kaldırmak ne haddine. Besbelli emir yüksek yerden gelmiştir.
Belgeler konuşsun
Emir kulu mimar şöyle yazmıştır dilekçesinde (aynen yazıyorum):
“Müdiriyeti aliyyeye
Muayede salonunda bulunan Ata Türkün heykelinin Cerri eskal ile yirmibeş lira seksen kuruş sarfiyle kaldırılmasına müsaade buyurulmasını arz eylerim.
18/11/1938
Milli saraylar mimarı
F.A. (soyadı okunmuyor)
Not: “Cerri eskal”a şimdilerde “ceraskal” deniliyor.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.