“Spinoza’ nın Tanrı Anlayışı” kitabının dördüncü baskısı çıktı

17. yüzyılın en önemli düşünürlerinden biri olan Brunch Spinoza , “İnsan, siyaset, ahlak, Din ve tanrı” konuları üzerine yoğunlaşmış, Cabir bin Hayyan, Farabi, İbn Sina, Gazali ve İbn Rüşd gibi İslam filozoflarından etkilenerek kendi ilkeleri doğrultusunda özgün bir felsefi sistem kurmuş önemli bir filozof.

Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Rektörü, Türkiye Yazarlar Birliği Genel Başkanı Prof. Dr. Musa Kâzım Arıcan, etkisi yüzyıllar boyunca süren, felsefe dünyasında her zaman gündemde olan ama hakkında çok yazılıp konuşulmayan “Spinoza Felsefesi” üzerine kaleme aldığı “Panteizm Panenteizm ve Ateizm Bağlamında Spinoza’ nın Tanrı Anlayışı” eserinin dördüncü baskısı Hece Yayınlarından çıktı.

Akademik kariyerinde “Spinoza'nın Tanrı Anlayışı, “Spinoza'da Din Ve Tanrı”, konuları üzerine yoğunlaşan, araştırmalar yapan, konferanslar veren, makaleler yazan Arıcan, kitabında; meraklıları ve bu konuda araştırma yapanlar için Spinioza felsefesinin kapısını aralıyor.

Arıcan, Spinoza’nın Tanrı anlayışını analiz ettiği eserinde; Akılcı filozoflar arasında yer alan düşünürün yaşam öyküsünü, felsefi yöntem geliştirmedeki düşünce dünyasını, yaşadığı dönemin atmosferini, çevresinde nasıl algılandığını, insanlarda derin ve kalıcı etkiler bırakan “din” ve “tanrı” anlayışındaki sıra dışı yaklaşımını sade, cesur ve eksiksiz bir  dille tüm yönleriyle anlatıyor.

Düşünce tarihi içinde, geçmişte ve günümüzdeki felsefecilerin Spinoza üzerinden yürüttükleri akademik tartışmaların yerine, Spinoza felsefesindeki temel özellikleri okuyucuya aktaran yazar, okurlarını yönlendirme ya da yapılan tartışmalara taraf olma yerine önyargısız biçimde, “güvenilir, doğru ve geçerli” önermeler yapıyor.

Prof. Dr. Musa Kazım Arıcan, eserin ön sözünde şu ifadelere yer veriyor:

“Gençler Spinoza’yı özgürlüğe, ahlaka ve aklın kullanımına verdiği önem dolayısıyla ilgi çekici bulmaktadırlar. Fikirleri uğruna beden ödemeyi göze alan Spinoza, bizlere, makul fikirlerin asla ölmeyeceğini ve yok olup gitmeyeceğini göstermektedir.”

“Spinoza tanındıkça, fikirleri okundukça ne kadar önemli bir filozof olduğu anlaşılmaktadır. Kendi çağında yeteri kadar anlaşılamasa da aradan geçen yüz yıllara rağmen düşünceleri karşılık bulabilmektedir. Bu nedenle hayata, varlığa, olay ve olgulara karşı makul fikirleri olan insanlar fikirlerini zaman ve mekândan soyutlayarak ve kavramsallaştırarak metine dönüştürdüklerinde, bu düşünceler kaybolmayacak ve mutlaka hak ettiği değeri vakti ve zamanı geldiğinde görecektir.”

Tanıtım metninde ise okuyucuya kitabın içeriği hakkında şu bilgiler veriliyor: “Tanrı’nın varlığı ve mahiyeti, kanıtlanması, sıfatları, Tanrı-âlem, Tanrı-insan ilişkisi hem yaygın ve genel olarak Felsefe geleneğinin hem de daha özelde Din Felsefesinin en temel ilgi alanlarından birisidir. Felsefe Tarihinde Tanrı hakkında konuşmamış ya da yazmamış düşünür, filozof ve felsefeci yok gibidir. Bu konu her düşünür ve filozof tarafından kaçınılmaz olarak ele alınmaktadır.

XVII. Yüzyılda yaşayan, tüm eserlerinde en belirgin konu olarak Tanrı düşüncesini işlemiş bulunan ve felsefesi Tanrı düşüncesine dayalı olan Spinoza da bu düşünür ve filozoflardan birisidir. Kimileri onu, çok yaygın olduğu üzere panteist olarak nitelerken, kimileri de ateist, materyalist, natüralist veya akozmik olarak görmektedir. Şayet Spinoza’nın Tanrı anlayışı yeteri gibi anlaşılamazsa onun tüm sistemi ve felsefesi anlaşılamayacaktır.”

İlk yayımlandığından itibaren büyük ilgi gören kitap; son yıllarda gençler arasında bir inanç sorunu olarak karşımıza çıkan, ailelerde ve toplumda endişe uyandıran “deizm” konusunda meseleye din felsefesi anlamında da referans niteliğinde olup doğru yaklaşımlar sergiliyor.

Türk İslâm düşünce tarihi, ilahiyat, din felsefesi ve mantık alanlarında önemli araştırma ve eserleri bulunan Prof. Dr. Musa Kâzım Arıcan’ın “Panteizm Panenteizm ve Ateizm Bağlamında Spinoza’ nın Tanrı Anlayışı” kitabı da felsefe ve din bilimleri alanlarında araştırma yapacaklara kaynak niteliği taşıyor.

Yazar : Musa Kâzım Arıcan / Yayınevi: Hece Yayınları / Kategori: İnceleme / Basım Yılı: 2022 / Baskı sayısı: 4/ / Sayfa Sayısı:152 /

                                                                                                              Mahmut Erdemir