Türk Düşüncesinde Yerlilik ve Millilik Sempozyumu Devam Ediyor

1. Oturumun ana konusu Türk Solunun Yerlilikve Millik Meselesi”  

Başkanlığını Prof. Dr. Selçuk İpek'in yaptığı oturumda ilk konuşmacı Prof Dr. Halil Berktay özetle; tebliğ başlığı olan, “Teorik Enternasyonalizm Ulus Devlet Ölçeğine, Enternasyonalizm Solun Sıkıntılı Millîlik ve Yerellik Arayışı” nın konuşmasının bir özeti mahiyetinde olduğunu,  Bu düşünce teorisinin ülkelerin yerli ve milliliği fikrinden ayrıldığını, genel insanlık üzerinden fikir ürettiğini, Solun milliyetçlikle bir araya gelemiyeceğini bunun eşyanın tabiatına aykırı olduğunu ifade etti. Marksist Enternasyonalizm diğer evrensel teorilerden daha katı,daha sert, karmaşık ve kendi tarih, ekonomi ve felsefesini ürettiğini , bunu ülkelerin çatışmacı alanlarını kullanarak hayata geçirmeye çalıştığı belirtti. 

Asım Öz “Sol Dergilerde Yerlilik Tartışması”  konulu tebliğinde,  yerlilik ve devamı olan millik kavramının Türkiye’yi hangi temel üzerinde kurmak gerektiği ile alakalı olduğunu vurguladı. Temel arayışlarının başta Avrupa olmak üzere dünyanın başka yerlerinde de devam ettiğini Balibar’ın Avrupa tahayyülü üzerinden anlattı. Yerlilik tartışmasının 1989 sonrasında bir teklif olarak öncelikle milliyetçi aydınlarca İslâmcılık eleştirisi tarafından sunulduğunu Türkiye Günlüğü’nü örnek vererek anlattı.  Gene bu yıllarda Kemal Tahir’in Notlar’ının yayınlanmasının da tartışmalara kısmi etkisini hatırlattı.  Akabinde bunun 1998’de Birikim’de ardından Cogito’da ele alındığını ve sonraki tartışmaları önemli ölçüde belirlediğini ifade etti.  Hece’nin 2010’daki yerlilik sayısı dâhil olmak üzere pek çok çalışmayı derinden etkileyen bu dergilerin ötesinde 15 Temmuz’un öncesinde ve sonrasındaki tartışmaları Varlık, Birikim, Altüst, Ekspress dergileri çerçevesinde aktardı.    Şayet sol dergilerde yerlilik tartışmasının izi sürülecek olursa bunun 1930’larda Kadro,  1960 sonrasında Yön, 1990’larda Birikim  2013 sonrasında  ise değişik dergiler üzerinden yapılabileceğini ifade etti.  Fakat 1980 sonrasının yaklaşım biçiminin öncekilerden farklı olduğunun altını çizdi. Gene  Gezi Parkı olayları sonrasındaki yaklaşımların yerlilik ve millilik tartışmasını hayli farklılaştırdığını anlattı.

Bu oturumun son konuşmacısı Ercan Yıldırım “Türk Solunun Mililik ve Yerlilik Gündemi” konu başlıklı tebliği için; “yerlilik ve millet ‘Kerim Devlet” modeli içinde düşünülmesi gerektiğini, bu konunun devletin ne kadar akreditasyonun  imkanı verdiği ile bağlantılı olduğunu düşündüğünü, M.Ali Aybar’ın, Mihri Belli’nin Marksist Enternasyonalizmden ayrılan yerli yaklaşımlarından, Doğan Avcıoğlu’nun “Milli Demokratik Devrim’nden söz etti.

1980 sonrası sonrası Türkiyeye giren  neoliberal düşünce akımı ile sol düşüncenin yerli ve milli olma özelliğini kaybettiğini  ifade etti.

2. Oturum Bu oturumun ana konusu Türk Düşüncesinde Yerlilik ve Millik Refleksi” idi. Oturum başkanlığını Prof. Dr. Şeref Uluocak yaptı.

İlk konuşmacı Prof. Dr. Bilal Eryılmaz “Tanzimat, Devlet, Modernleşme” ana başlık konulu konuşmasında; Tanzimat öncesi ve sonunun hala tartışılan bir konu olduğunu, Tanzimatın yeniden yapılanmasına yönelik bir hareket olduğunu, bunu açıklamak için bir metodolojiye ihtiyaç bulunduğunu belitti.  Tanzimatın bir ayakta kalma, bir bekaa mücadelesi ayrıca  muhafazakarları küstürmeden batılılaşma meselesi olduğunu, devlet toplum ilişkisini yeniden ele aldığını ifade etti. Bu durumun aynı zamanda Avrupanın yeni işlevinin Osmanlıya ihraç etme projesidir dedi. Tanzimatla Osmanlı toplum düzeninde Toplumla devletin zimni sözleşmesinin bozulduğundan söz etti.  Kalemiyenin ulema karşısında karşısında böylece galip geldiğini ifade etti.

İkinci konuşmacı Prof Dr Ejder Okumuş “Dini Çevrelerin Modernleşme Refleksleri” konusunda; “herşeyi Konuşuyoruz kendimizi konuşmuyoruz” diyerek söze başladı. “yerlilik kendi zmanına şahit olmalı, kendini zamanda üretmeli, ‘ibnül Vakt’ olamalı” diye sözlerine  başladı. Yerli görünen bazı olayların “Gezi olayları”nda olduğu gibi küresel güçlerin tesiri altında olduğunu ifade etti İslama karşı İslam, Dine karşı din üretilmeye çalışıldığını ifade etti. İlahiyatçıların yerli ve milli olup olmadıkları konusunda  eleştirildiklerini söyledi.

Son olarak konuşan Necmettin Turinay, “Yerli Düşünce Arayışları” konusundaki tebliği hakkında; Tek düşünce kaynağı ideolojilerin çağının bittiğini,çoklu düşünme çağının  başladığını, demekratik anlayışın değiştiğini,Batı nın 3. Ülke ülkelerinde ırkçı, mezhepçi, etnik ayrımcı partilere destek vermeye başladığını Bulunduğu üniversitede öğrencilere  okututacağı metin bulmakta zorluk çektiğini, Tarihi tecrübenin  ihmal edildiğini belitti.