Üzerimizde bir hak: Çocuğa güzel ad vermek

Çocuklarımıza isim verirken dikkat ettiğimiz hususiyetler var mı, varsa bunlar nelerdir?

Türk kültüründe çocuğa isim verilirken dikkat edilmeye çalışılan en büyük hususiyet “ismiyle müsemma olması” dileğidir ki bunda o isme benzemesi isteği yatar. İnancımızda, tarih ve kültürümüzde önemli yer edinmiş şahsiyetler bunların başındadır. Bunun dışında çeşitli yiyeceklerin, bitkilerin, tabiatla alakalı unsurların ve hatta cennete inen yağmurun, düşen karın, açan çiçeğin, yemiş veren ya da gölgesinde serinlenilen ağacın isimlerinin de çocuklara verildikleri görülse de bu çok yaygın olan bir durum değildir.

Başta Peygamberimiz (sav) olmak üzere peygamber adları, halife adları, ehl-i beyt adları, sahabe adları, ulemanın ve fakihlerin adları öncelikle tercih edilir. Allah’ın (cc) esmasından da isimler kullanılır ki, o güzel ismin önünde “abd” kelimesinin konmadan kullanılması peygamberimiz tarafından yasaklanmıştır. “abd”, aidiyetin ve kulluğun bir göstergesidir.

Eski Türkler çocuklarına töreye uygun, güzel ve seçkin adlar koymuş

Araştırmacı ve hikâye yazarı Osman Kibar, Türk Kültüründe Ad Verme adlı çalışmasında çocuklara ad verirken dikkat edilen/edilmeyen hususiyetleri bir araya getirmiş. Kişi adları üzerine yaptığı araştırma, tasnif ve istatistiki bilgiler ile de şaşırtıcı ayrıntılara ulaşmış. Özellikle ad koyma süreci, ad koyarken dikkat edilmesi gereken hususiyetler, dini, tarihi ve kültürel birçok kaynağın taranmasıyla ortaya konmuş, ömür boyu taşınacak olan “ad”ın bir noktada ne olması ya da ne olmaması gerekliliği ile alakadar olmuş.

Eski Türkler çocuklarına töreye uygun, güzel ve seçkin adlar koymuşlar, İslam dairesine dâhil olduktan sonra da bunu sürdürmüşler.

İslami ve Kur’anî olduğu yanılgısıyla konulan adlar var

İslam’a giriş ile birlikte Kur’an ile ilgili terim ve din büyüklerinin isimlerinin yanısıra Arapça kişi adları da dilimize girmiştir. Arapçanın dilimize etkisi düşünüldüğü kadar çok olmamış, Farsça’nın daha büyük ve daha geniş bir etkisi olmuştur. Bu etki bazı olumsuzlukları da içinde barındıran bir etki olmuştur. Farsça kökenli pek çok isim ve terim Türkçeye olduğu gibi geçerken, İslam’la ilgili olduğu düşünülen ve mahiyeti bilinmeyen, anlam olarak bir şey ifade etmeyen ya da olumsuz anlamı olan kelimeler de dilimize isim olarak girmiş ve kullanılmıştır. Bu isimlerden birkaçını örnek olarak verdiğimizde çok da yaygın olmasa da bu terim ve kelimelere olan aşinalığımız hakkındaki düşüncelerimiz sağlamlaşıyor. Jülide, Nagehan, Canan, Hurşit, Neriman ve Rüstem gibi isimler mana olarak bir değeri olmayan isimlere birkaç örnektir.

Bazı evlerdeki Mushafların iç kapakları küçük birer soy kütüğü gibi

Türklerde çocuğa ad verme doğumu izleyen üç gün içinde gerçekleşir, bu ad verme işleminin yedinci güne kadar uzadığı da görülür. Ad verdikten sonra kırklama yapılması da yaygın olarak görülen bir uygulamadır. Eski Türk geleneğinde ise çocuk gerçek adına ergenlik döneminde göstereceği bir beceriyle kavuşur ki bunun örneklerini Dede Korkut Kitabı’nda görebilmekteyiz.

Osman Kibar çalışmasında, Anadolu’nun bazı bölgelerinde çocuğa verilen ad'ın tarih ve saatiyle Kur’an-ı Kerîm’e yazıldığını belirtiyor. Bazı evlerdeki mushafların iç kapakları bu yüzden küçük birer soy kütüğü gibi.

Devamı için: http://www.dunyabizim.com/Manset/22894/uzerimizde-bir-hak-cocuga-guzel-ad-vermek.html