Bugün Bulgaristan’ın sınırları içerisinde İstanbul kadar köklü bir beldedeyiz… Filibe’de!
Eski adı Philippopolis, yani Filip’in şehri.
Peki Filip?
Kral II Filip canım. Hani ünlü Makedonyalı İskender’in pederi.
Haşmetlileri bundan 24 asır evvel Meriç’i ayaklar altına alan üç sivri tepeyi gözüne kestiriyor. Buraya bir şehir kurduruyor.
Üç… Tepe… Şehir… O sıralar Trimonthium deniyor...
Romalılar ihtişamı sever malum, abartıyorlar. Şehir büyüyor, gelişiyor, yandaki tepelere taşıyor.
Bir ara Hunların eline geçiyor (444), sonra Justinianus (527-565) sil baştan imar
ediyor.
VII. yüzyılda Slav istilasına uğruyor, yine Doğu Roma derken Haçlı istilaları...
Onarılıyor, ayağa kalkıyor, 1204’te tekrar Haçlı yağmasına maruz kalıyor.
Bir süre Bizanslılar, Bulgarlar ve Haçlılar arasında el değiştirip duruyor, sabah kalkıyorsunuz surdaki bayrak değişmiş, muzafferler kapı kapı dolanıp adam
ayıklıyor.
İşte bu kaos Türklere yarıyor, Filibe bila kayd-u şart Lala Şâhin Paşa’ya teslim oluyor (1361).
HOŞGÖRÜ DENİNCE...
Osmanlılar Filibelileri hoş tutuyor, halk yine evinde barkında oturuyor, kiliseleri kendilerine kalıyor. Şehir serpilip büyüyor, Cendem Tepe, Pınarcık Tepe, Saat Tepe, Taksim Tepe, Nöbet Tepe, Cambaz Tepe, Markovo Tepe derken Asitane misali yedi tepeye yayılıyor.
Lala Şâhin Paşa Meriç üzerine şirin bir köprü yaptırınca kervanlar da yöneliyor, ticaret hızlanıyor. Yetmiyor paşamız onlara çeltik ziraatini öğretiyor. Düşünün Topkapı Sarayının pirinçleri bile Filibe’den gidiyor. İyi kazanıyorlar, keyifleri yerine geliyor.
Osmanlı Filibe’yi kubbelerle donatıyor. 2.Murat tarafından yaptırılan Cuma (Hünkar) Camii muazzam bir külliye, yanında han, hamam, mektep, medrese ve 6 kubbeli bir bedesten bulunuyor, bir nevi “nüve” oluyor.
Cuma Camii’nin halk arasındaki adı “Ulucami!” Bursa Ulucami’yi andırıyor mu? Evet, çok kubbeli yapısı ve kıymetli hatları ile akranını hatırlatıyor.
Hasılı ecdadın müşfik idaresi meyvesini veriyor, yerli halktan İslamiyet’i seçenler oluyor.
Bir ara Kırım’dan Tatarlar getiriliyor, ardından Erzincan, Erzurum, Şebinkarahisar ve İskilip Türkleri yerleştiriliyor. Yerli halk evlad-ı fatihan ile kaynaşıveriyor ve ortaya “macırca” diyebileceğimiz o hoş şive çıkıyor.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.