Rahim Er: ORHUN ÂBİDELERİ

“Orhun Âbideleri”ni Göktürk devlet adamları dikmişlerdir. Bu kitabelere eski Türkler “Bengü Taş” derlermiş. Bu taşlar, Orhun Irmağı’nın eski yatağındadır. Göktürklerin diktikleri kitabe anıtlar, bu yazıda mevzu edilmekte olan üç adetten ibaret değildir.
Orhun Âbidelerinden ilki, dört Göktürk hakanına vezirlik yapmış olan Bilge Tonyukuk tarafından dikilmiştir. Diğer iki Orhun Âbidesi muhteva itibarıyla birinci kitabeden daha kıymetlidir. Bu ikisini Yulığ Tigin adında bir Göktürk şehzadesi, Kutluk Han’ın evlatları Kültigin ve Bilge Kağan adlarına yazdırıp diktirmiştir.
Bilge Tonyukuk, kitabede devrin Türk tarihinden ve yaşadıklarından söz etmekte, tecrübeli bir yönetici olarak nasihat vermekte ve görüşlerini dile getirmektedir.
Diğer iki kitabede ise idarenin bozulması, idarecilerin birbirine düşmesi, Çinlilerin sundukları türlü hilelere kapılmaları, bunun neticesinde ülkenin Çinliler tarafından işgal edilmesi gibi mevzularla düşmana karşı verilen istiklal mücadelesi anlatılmaktadır.
Devamı: https://www.turkiyegazetesi.com.tr/yazarlar/rahim-er/609922.aspx