Bu planı oluşturmak aynı zamanda ABD’de Ortadoğu siyasetinin yenilenip yenilenmemesi gibi bir konuya gelip dayanmaktadır.
Meseleyi ABD Başkanı Trump’ın davranışına bağlayarak açıklamak ne kadar doğrudur? Bir uluslararası siyaset meselesini ABD’deki Trump karşıtlarının ürettiği politik esprilere dayanarak açıklamak ya da Başkan’ın dalgalı tavrına indirgeyerek anlamak da yetersiz kalacaktır. İşin kurumsal boyutunu, ideolojisini, ABD’deki güçler arasındaki hiyerarşiyi, politik iktidar elitlerinin yapısını dikkate almadan Trump’ın davranışlarını dahi açıklamak yetersiz olacaktır.
ESKİ DÜNYANIN EFENDİLERİ
Meselenin birkaç boyutunu birlikte ele almak gerekir. İlki, ABD’nin yaklaşık İkinci Savaş’tan bu yana yürüttüğü uluslararası düzende kurulu ‘dünya sistemiyle’ ilgilidir. ABD hegemonyası bir anlamda kapitalist ekonominin dayandığı gücün yansımasıdır; ABD ekonomisi dünya sistemi üzerinden politik bir hegemonya kurarken aynı zamanda sermaye hareketleri, hammadde ve pazarların paylaşımı konusunda da bir denetim kurmuş bulunmaktaydı. Sanayi kapitalizminin kitlesel üretim gücü, bunun askeri endüstrilere yansımaları, IMF ve Dünya Bankası gibi kurumsal araçlarla sağladığı finansal denetim düzeni, ABD siyasetinin önlenemez bir yükselişi olarak görülmüştür. İşte bugün bu düzende ve bunun mekanizmalarında ciddi sorunlar yaşanmaktadır.
Diğer boyutu ise, doğrudan doğruya ABD’nin dünyayla kurduğu ilişkilerin değişmesiyle ilgilidir. ABD Batı sisteminin patronajında dünya ile kurduğu bağımlılık ilişkileri yapısal olarak değişime maruz kalmaktadır. Dün sömürge olan, daha sonra emperyalist bağımlılık zincirine eklemlenmiş ülkeler son çeyrek yüz yılda konumlarını hızla değiştirmeye başlamışlardır. Kısaca Batı sisteminin yaşadığı hegemonya kaybını önlemek, konumunu sürdürmek için askeri güç kullanımı çatışma ve ülkeleri ya da bölgeleri istikrarsızlaştırma siyaseti hegemonya kaybını engelleyemediği gibi, giderek maliyetini de artırmakta sorunu büyütmektedir.
YENİ DURUMU ANLAMAK
Burada ABD kapitalizminin üretim sisteminde, finansal sermayenin yaşadığı değişimler, teknolojinin ve sermaye hareketlerinde ortaya çıkan yeni arayışlar, kaçınılmaz olarak ABD’nin politik iktidar elitlerinin değişimine sebep olduğunu da belirtmek durumundayız. Bu tablo, aslında ABD siyasetinde yaşanan değişim krizinin ifadesi olarak değerlendirilebilir.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.