Okuyucu Ali K. Metin’i, daha önce yayımlanmış Yazıyla Solumak, Şiir Harmanı, Şiirin Adaleti, Barbarlığın Şiiri adlı eleştiri ve deneme kitaplarından başka, Sürgün ve Atlas, Bir Yangın Tenhası, Barbar Senfoni, Pis Kan, Rövanş, Kaza ve Kader adlı şiir kitaplarından tanıyor. Metin, edebiyat dergilerindeki muhtelif ürün ve çalışmalarının yanı sıra son zamanlarda fikircografyası.com.tr ve Star Açık Görüş’te yazdığı düşünce ve siyaset ağırlıklı yazılarla da kültür dünyamıza katkılarda bulunuyor.
Eleştiri Farkı adlı kitap, doğrudan şiir eleştirisine yönelik eleştiri yazılarından ve ayrıca bazı eleştirmenler üzerine kaleme alınmış yazıların toplamından oluşmakta.
İçerik hakkında daha yakından bilgi edinmek isteyen okuyucular için burada kitabın “İçindekiler” kısmını paylaşmak istiyorum. Üç bölümden oluşan kitabın “Eleştirinin Sularında” adını taşıyan ilk bölümünde şu yazılar yer alıyor: Eleştiriyi Konumlandırma Çabası, Eleştirinin İki Yüzlülüğü: İdeoloji ve İktidar, Eleştiride Nesnellik Kaygısı, Parçayla Bütün Arasında Şiirin Meselesi, Siyasi Şiirin Kriterleri, Tarz-ı Siyaset Olarak Şiir, Sahih Şiir ve Serencamı, Edebiyatın Dili, Dilin Edebiyatı, Retoriğe Karşı Dilin Terörizmi, Şiirin Paydası, Konvansiyonel Şiirin Kabahati, Antolojilerdeki İktidar Tezahürleri, Kirlilikten Maraz Doğar, Ödüllerin Anlam ve İtibarı ve Şairin Ödülü.
İkinci bölümün başlığı “Eleştirinin Eleştirisi”. Bu bölümdeki yazı başlıkları ise şu şekilde: Ataç’ın Zıtlıkları, Yeni Eleştiri, Hüseyin Cöntürk ve Pozitivizm, Şiir Eleştirisinde Bir Yerlilik Örneği, Mehmet H. Doğan’ın Eleştirmenliği, 1960 Kuşağının Eleştirmeni: Eser Gürson, 80’lerden Günümüze Eleştirideki Omurgasızlık.
Ali K. Metin, “2000’lerin Nabzı” adını verdiği üçüncü ve son bölümde; 2004-2007 ve 2009 yıllarında yayımlanan dergilerdeki şiir eleştirilerine ilişkin değerlendirmelerde bulunuyor. Eleştirinin adeta aktüel bir bilançosunu çıkarıyor.
Metin’in eleştiri ve edebiyat ilişkisi üzerine kitap boyunca titizlikle korumaya çalıştığı temel yaklaşım ve anlayış, kitabın Eleştiriyi Konumlandırma Çabası başlığını taşıyan ilk yazısındaki şu cümlelerde ifade edilmiş gözüküyor:
“Eleştirisiz bir edebiyatın varlığı elbette mümkün, ama bunun bizatihi edebiyat açısından bir eksiklik olduğunu kabul etmek mecburiyetindeyiz. Her şeyden önce eleştiriye verdiğimiz değer edebiyata verdiğimiz değerin bir gereği olarak ortaya çıkar. Buna göre edebiyat ile eleştiri ilişkisinde esas mesele, edebiyatı doğru bir yola koymaktan, o yolda inkişaf ettirmekten ibarettir denebilir. Eleştiriye ilişkin beklentilerin odağında da bu çerçevede açıklayıcı, aydınlatıcı, temellendirici tespit ve yorumları temayüz ettirme vardır. Eleştiri eser üzerinden çalışır ve ona düşen görev temel itibariyle eseri eser, daha özelde şiiri şiir yapan özellikleri açığa çıkarmaktır…”
Eserin arka kapağındaki tanıtım yazısında ise eleştiride nesnelliği temel alan şu görüşlerin öne çıkarıldığını görüyoruz: “Nesnel bakış açısı, imgeci veya anlatımcı bir şiirden yana olma gereği duymadan, şiiri şiir yapan şartlara odaklanmak demektir. Bu şartlar her şiir için geçerli kılınabilir ölçütlerdir. İmgecilik veya anlatımcılığın şiiri şiir yapmaya yetmediğini bu ölçütler çerçevesinde tebarüz ettirebiliriz. Başka deyişle, eleştiri işi imgeci veya anlatımcı özelliklerin ötesine geçilebildiğinde kendisini gösterir. Eleştirel söylemle poetik söylem arasındaki farkı da ancak bu sayede ortaya koyarız. Eleştirel söylem poetik söylemin güdümü altında hareket ettiğindeyse nesnellikten söz etme şansımız kalmaz.”
Şair, yazar, eleştirmen Ali K. Metin’in, “Edebiyat ortamını nasıl eleştirirsek doğru bir yerden eleştirmiş oluruz?” sorusuna farklı bir bakış açısı getirdiği, eleştirinin kronik ve güncel meseleleri üzerine kafa yorarak muhtelif öneriler sunduğu Eleştiri Farkı adlı eseri, bu yılın Ocak ayı itibariyle kitapçılardaki yerini aldı.
Şiir eleştirimize yeni ufuklar açmasını ve hayırlı olmasını diliyoruz.
Eserin Adı: Eleştiri Farkı / Yayınevi: Hece / Yayın Tarihi: 06. 01.2020 / ISBN: 6057547477 / Baskı Sayısı:1. / Sayfa Sayısı: 298
Mahmut Erdemir
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.