Dünden bugüne 10 İstanbul müftüsü

Diyanet İşleri Başkanlarını öyle veya böyle bilmekteyiz ama İstanbul'un müftülük makamında kimler görev yapmış, pek haberimiz yok. M. Murtaza Özeren 1924’ten itibaren İstanbul Müftülüğü'nün başındaki isimlere dair yazdı.

Müftülük, esas itibarı ile, halkın dini meseleler hususunda ilk olarak muhatap alması gereken yetkili mercidir. Fetvalar bu merciden verilir, sorular buradan cevaplandırılır. Müftülükler halkın yaşayışın sırasında ortaya çıkan meselelerin dini açıdan nerede durduğunu belirten makamlardır.

Günümüzde televizyon kanallarının sultasına bırakılmaya çalışılan fetva makamı, kurumsal olarak 1924’ten itibaren mevcut. Diyanet İşleri Başkanlarını öyle veya böyle bilmekteyiz ama yaşadığımız şu kentin müftülük makamında kimler görev yapmış, ya da yapmakta pek haberimiz yok. İşte buyurun 1924’ten itibaren İstanbul Müftülüğü'nün başındaki isimler:

1. Mehmet Fehmi Ülgener (1924-1943)

Mehmet Fethi Ülgener, 1865 Safranbolu doğumludur. Çocukluğunu Safranbolu’da geçirmiş ve babasının Beyazid Dersiamı olması hasebiyle de İstanbul’a gelmiştir. İstanbul’da hafızlığını tamamlamış ve babasından ilk tahsilini almıştır. 1892’de tahsilini bitirerek icazet almış, İstanbul ve Bursa’da çeşitli medreselerde müderrislik yapmıştır. Mehmet Fethi Efendi ayrıca Vefa, Mercan, İstanbul idadilerinde, Daru’l-Fünun’da ve Galatasaray Sultani’sinde muallimlik de yapmıştır. Sultan Abdülaziz’in oğlu Şehzade Şevket Efendi’ye hoca olmuştur. 1924’te hilafetin ve dolayısı ile ona bağlı kurumların lağvedilmesi üzerine kurulan İstanbul müftülüğüne getirilmiştir. Bu makamdaki görevini 1943’teki vefatına kadar sürdürmüştür.

Mehmet Fehmi Ülgener’in Hikmet-i Hukuk-ı İslamiyye, Medeniyet İslamiyetle Olur, Din-i İslam’ın Esasları İnsanların Refah ve Saadetleridir, Dini, İdari Malumat Mecmuası ve İmtihan Rehberi adlı dört kitabı ve çeşitli makaleleri bulunmaktadır. Ayrıca kendisi iktisatçı Sabri Ülgener’in pederidir.

2. Ömer Nasuhi Bilmen (1943-1960)

1882 Erzurum doğumludur. İlk tahsilini Ahmediye Medresesi müderrisi olan amcası Abdürrezzak İlmî Efendi'den almış, Arapça ve Farsça öğrenmiştir. 1908’de İstanbul’a gelip tahsiline devam etti. Hukuk eğitimi aldı, Fatih Dersiamı oldu. 1926’da İstanbul Müftülüğü katipliğine, 1943’te ise Mehmet Fehmi Efendi’nin vefatından sonra İstanbul Müftülüğü'ne getirildi. Bu görevinde devam ederken, Fatih Camii’nde, Sahnı Seman Medresesinde ve Darüşşafaka’da dersler verdi, İstanbul İmam-Hatip Okulu ve Yüksek İslâm Enstitüsü’nde usûl-i fıkıh ve ilm-i kelâm dersleri okuttu. Kendisinin görevi sırasında İstanbul’da yeni camiler ve Kur’an kursları açılmıştır. Ayrıca görev yaptığı bu netameli dönemdeki çeşitli sıkıntılara karşı koymuştur.

Ömer Nasuhi Bilmen, Diyanet İşleri başkanlığında da bulunmuş ancak 1960 darbe yönetiminin Türkçe ezan ve ibadet gibi hususlarda yaptığı baskı sonucunda bu görevinden istifa etmiştir. 1961’de memuriyetten istifa etmiş ve vefatına, 1971’e kadar çalışmalarına devam etmiştir. Ömer Nasuhi Bilmen, bugün eserleriyle anıldığı kadar, aldığı görevlerdeki ilmi ve ahlaki otoritesi, tevazuu ve samimi dindarlığı ile anılmaktadır.

3. Bekir Haki Yener (1960-1961)

Bekir Haki Yener, 1882 yılında doğmuştur. Aslen Dağıstanlı'dır. İlk tahsilini Karabağ’da iken almış, sonrasında ailesi ile 1900 yılında göçtüğü Van’da Said Nursi’den ders okumuştur. Van’dan sonra Tokat’a, buradan da İstanbul’a gelerek ilim hayatını devam ettirmiştir. 1913’ten itibaren çeşitli memurluklarda bulunmuştur. 1936 ile 1949 arasında İstanbul Müftülüğü'nde katiplik görevinde bulunan Yener, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi'nde çalışmış ve Eminönü Müftülüğü yapmıştır. Ömer Nasuhi Bilmen’den boşalan İstanbul müftülüğü görevine getirilmiş ancak dönemin valisinin Türkçe ezan okutma baskılarına karşı koyduğu için bu görevden alınmıştır.

Kendisi bu görevden sonra daha başka görevlerde daha bulunmuş fakat ilerleyen yaşı sebebiyle 1972’de emekliye ayrılmıştır. 1975’te vefat etmiştir. Kendisi hiç eser bırakmamıştır fakat muazzam bir hafızaya sahip olduğu, hadis ile siyer ilimlerinde otorite sayıldığı aktarılmaktadır.

Devamı: https://www.dunyabizim.com/mercek-alti/dunden-bugune-10-istanbul-muftusu-h22741.html