Eski Türklerde çocuk eğitimi

Çocuklar, insanlık tarihi boyunca geleceğin yetişkin adayları olarak bilinmektedir. Bu kavramı ifade ettiğimiz zaman çocuk, henüz bedensel ve ruhsal açıdan olgunluğa ulaşmamış bireyi temsil eder. Bu bireyler, ailenin en çok kıymet verdiği fertlerinden bir tanesidir. Masumiyetin yegâne temsilcisi olan çocuklar, tertemiz bir saflıkla tüm insanların geçmişte en çok özlem duyduğu sureci kapsamaktadır. Tarihsel sürece baktığımızda “çocukluk” dönemi ülkelerin içinde bulunduğu coğrafî yapıya, kültürlerine ve toplumsal dönüşümlerine göre farklılık göstermektedir. Tarih boyunca bazı dönemlerde çocukların kaderlerini, cinsiyetleri ve statüleri belirlemiştir. Bu anlamda değerlendirdiğimizde çocukluk anlayışının eski dünyanın benimsediği ilkelere göre değişiklik gösterdiğini söylemek mümkündür.

İlk çağlarda çocukluk

İnsanlık tarihinin ilk döneminden itibaren bütün ilkel toplumlar göçebe yaşamı benimsemiştir. Bu sebeple dünyaya gelen her birey hayata tutunabilmek için çocukluktan yetişkinliğe büyük bir mücadelenin parçası olmuştur. İnsanlığın bu döneminde yiyecek bulmak, güvenliği sağlamak, vahşi hayvanlar ve kötü hava şartları ile mücadele etmek, en büyük öncelikler arasındaydı. Bu sebeple ilkel yaşamın bir parçası olan çocuk, kız/erkek fark etmeksizin dönemin şartlarına göre hayatını sürdürmek zorundaydı. Hatta bazı zamanlar yetişkin bir birey ile aynı seviyede iş yaparlardı. İnsanlığın bir bütün olarak yaşam sürmeye başladığı yani yerleşik hayata geçtiği dönemde çocukların ve diğer tüm bireylerin yaşam şartlarında büyük değişimler meydana geldi.  Milletlerin ve coğrafyaların oluşması yeni kültürlerin ortaya çıkmasına zemin hazırladı. Bu yeni düzen insanlık tarihi için önemli bir dönüm noktası oldu.

Türk-İslâm kültürü ve çocuk

İslâm öncesi dönemde Türkler için çocuk, aile hukuku açısından oldukça önemliydi. Çünkü geleneksel yaşamı benimseyen Türkler, toplumu ayakta tutan en önemli araç olarak töreyi görmekteydi. Töre, milletlerin tarih sahnesine çıktığından itibaren düzen, kural ve yaşayış biçimlerinden oluşmuş yazısız kurallar bütünüdür. Töre sosyal ilişkileri düzenler, millî ve dinî değerleri gözeterek otorite sağlar. Her toplum coğrafî yapısı, inanç ve değer yargıları kapsamında kendine öz töreler oluşturmuştur. Türk milleti için büyük bir önem arz eden bu kurallar, toplumu ayakta tutan yapı taşıdır.