İki yılı geride bırakırken!

Geçen sene, iki yılı geride bıraktık; hatta üç yılı!

Birincisi İstiklâl Marşı ve Mehmed Âkif yılı; İstiklâl Marşımızın TBMM tarafından millî marş olarak kabulünün 100. Yıldönümü dolayısıyla ilan edildi. İkincisi Yûnus Emre ve Türkçe yılı. Bu da Yunus Emre’nin vefatının 700. Yılı dolayısıyla ilan edilmişti. Üçüncü yılın ilanı biraz gecikti, Hacı Bektaş ve Ahi Evran yılı!

Bir yılda üç yıl! Sonuncusu iki şahsiyet üzerinden olduğu için dört yıl sığdırmak hayli zor bir iş tabiî.

Dört büyük şahsiyet sözkonusu. Herbirinin dil, edebiyat ve kültür tarihimizde müstesna yerleri var. Yüzyıllarca hayatımızı yön veren büyük şahsiyetlerden bahsediyoruz. Yunus Emre, ilahileriyle halkın dilinden düşmemiş asırlarca, Hacı Bektaş’ın açtığı yoldan gidenler hep olmuş. Ahi Evran fikirleriyle ve çalışan-çalıştıran-tüketeni gözeten teşkilatıyla iktisadî ve sosyal hayatımızı tanzim etmiş ve bu topraklara mahsus bir nizam kuracak tesir uyandırmış. Nihayet Mehmed Âkif yüz yıl önce millî mutabakat metnimizi, İstiklâl Marşımızı kaleme almış…Bu topraklarda bunlarsız bir millet varlığı tasavvur edilemez.

Bizi iki yılla ilgilenebildik: İstiklâl Marşı ve Mehmed Âkif yılı ve Yûnus Emre ve Türkçe yılı…

Esas odaklandığımız İstiklâl Marşı Yılı idi. Böyle bir yıl ilan edilmesi için 2020 ortalarından beri resmî makamlar nezdinde teşebbüslerde bulunuyorduk. Yıl ilanı gecikince, Türkiye Yazarlar Birliği kendi programını uygulamak için İstiklâl Marşı yılını ilan etti. Hatta logosunu bile hazırlattı. İlk faaliyeti de Mehmed Âkif’in Kastamonu Nasrullan kürsüsündeki vaazının yıl dönümünde Kastamonuda yaptı (19 Kasım 2010). Sene sonuna doğru TBMM bütün partilerin iştirakiyle 2021 yılını İstiklâl Marşı ve Mehmed Âkif yılı ilan etti.

“Yıl ilanları” konusunda tecrübelerimiz var!

Hatırımızda kalan ilk yıl 1986’daki “Mehmed Âkif yılı” idi. Bu yılın ilan edilmesi için Mehmed Âkif Fikir ve San’at Vakfı’nı kurmuş, resmî makamlar nezdinde teşebbüste bulunmuştuk. 1986 İstiklâl Marşı şarinin vefatının 50. yılı idi. Devlet’in artık millî marşının şairi ile barışması gerekiyordu. Bu makûl teklifimiz hükümet nezdinde de kabul gördü, ilk defa Mehmed Âkif Devlet tarafından anıldı. O yıl unutulmaz; dörtbaşı mamur bir kutlama idi. İşin içinde Meclis başkanı, başbakan, kültür bakanı vardı. Kültür Bakanlığı’nın 34 sayfalık “Millî Şair Mehmet Âkif Ersoy’u Ölümünün 50. Yıldönümünde Anma Faaliyetleri” kitapçığı gerçek mânada göz doldurucu bir faaliyet programı idi.

Mehmet Âkif’i vefatının 50. Yılında Anma Kitapçığında, “Giriş ve amaç, Mehmet Akif Ersoy’un hayatı fikirleri ve hizmetleri, Anma faaliyetleri çalışmaları ve kurumlar, Yapılması planlanan anma faaliyetleri, Halen görev üstlendiğini bildiren kurum ve kuruluşlar ile yapacakları faaliyetler” 17 Sayfada sergilenmektedir.

30. sayfada anma faaliyetleri kurulları şeması vardır.

Kutlamanın Şeref Kurulu’nun başkanı TBMM başkanı Necmeddin Karaduman’dır. Başbakan Turgut Özal, Genelkurmay Başkanı, Milli Eğitim Bakanı, Kültür Bakanı, YÖK başkanı bu kurulda yer almaktadır. Koordinasyon Kurulu’na Kültür Bakanı başkanlık etmektedir. Bu kurulda Bakanlıklardan ve devlet kurumlarından üst kademe yöneticiler yanında, sivil toplum kuruluşları temsilcileri de yer almaktadır. Kurulda Mehmed Âkif Üzerine çalışmaları olan Fevziye Abdullah Tansel ve Ertuğrul Düzdağ’a da yer verilmiştir. Biz de Kurul’da Mehmet Âkif Ersoy Fikir ve Sanat Vakfı’nı temsilen bulunmaktaydık.

Kurulda sendika temsilcileri, Odalar Birliği temsilcileri, TÜSİAD temsilcisi, Bankalar Birliği temsilcisi, Ziraat Odaları temsilcisi, Esnaf ve Sanatkârlar konfederasyonu temsilcilerinin yer alması da dikkat çekicidir. Ayrıca icra kurulu ile malî işler komitesi, Basın ve yayın komitesi, Sanat faaliyetleri komitesi ile Yayın işleri komitesi vardır.

*

Bu tarihten 25 yıl sonra, büyük şairimizin vefatının 75.yılında, ki aynı zamanda İstiklâl Marşı’nın kabulünün 90. yılıdır, Mehmed Âkif yılı olması için teşebbüste bulunduk. 2011 yılı Mehmed Âkif Yılı olarak ilan edildi. 50. Yılla kıyaslanırsa, bu yılın çok da başarılı olmadığı görülebilir. Yıl ilan etmek güzel bir şey de içinin doldurulması gerekir. İşte bu hususta devlet kurumlarının üzerine düşeni yapması şarttır. Bu yıl ilanlarında neredeyse belediyelerin, sivil toplum kuruluşlarının her şeyi yapması beklenmektedir.

Bu tecrübeye rağmen İstiklâl Marşı yılının boş geçmesine gönlümüz razı olmadı. Biz üzerimize düşeni yaptık, İstiklâl Marşı ve Mehmet Âkif yılının ilan edilmesini sağladık. Her şeye rağmen gönüllü yöneticiler ve gönüllü kuruluşlar bu yılı boş geçirmediler!

Türkiye Yazarlar Birliği hazırlıklı idi. Sene başından itibaren başlangıçta çevrimiçi, bilahire yüz yüze bir hayli faaliyet yapıldı. 100. Yıldönümü günü TBMM ile müştereken Meclis Başkanımız Mustafa Şentop’un himayelerinde 5 günlük 100. yılında İstiklâl Marşı ve Mehmed Âkif bilgi şölenin açılışını yaptık. Açılışı canlı olarak TBMM’de yapılan faaliyet ikinci günden itibaren çevrimiçi olarak devam etti ve 50’ye yakın ilim, fikir ve edebiyat adamı bildirilerle katıldı. “100. yılında İstiklâl Marşı ve Mehmed Âkif” kitabı sene sona ermeden dijital olarak yayınlandı, baskısı devam ediyor. Daha önce yaptığımız Mehmed Âkif Bilgi Şölenlerinin en kapsamlısı oldu. 9 bilgi şöleni kitabını 10.sunu ekleyerek Mehmet Âkif Külliyatımızı zenginleştirdik.

TYB İstiklâl Marşı ve Mehmed Âkif yılı faaliyetlerini ona ithaf edilen bir ahlâk şûrası ile taçlandırdı. HAK-İŞ Sendikası ile birlikte düzenlenen “İş Ahlâkı, Çalışma Hayatı ve Safahat” konulu 5. Ahlâk Şûrâsı 25-27 Aralık 2021 tarihleri arasında Ankara’da yapıldı. Böylece 100. Yıl faaliyetlerinin büyük finali  27 Aralıkta Taceddin Dergâhı’nda Şura’nın sonuç bildirisi açıklanarak yapılmış oldu.

2021 Yılında Safahat Okumaları yeniden başlatıldı. Her hafta perşembe akşamları Mehmed Âkif ve Safahat üzerine çalışması olan ilim ve edebiyat adamları Safahat okudular.

TYB şubeleri, 100. Yıl dolasıyla çok sayıda faaliyet düzenledi. Bilhassa Konya Şubesi’nin faaliyetleri göz doldurucu idi.

Şahsen sene içinde birçok üniversitenin, belediyenin ve gönüllü kuruluşun 100. Yıl faaliyetlerine katıldık. Çoğu çevrimiçi olmak üzere konuşmalar yaptık. TYB Konya şubesinin yeni faaliyet dönemi açılışını "Bin Yılın Destanı İstiklâl Marşı" başlıklı konuşmamızla yaptık. Yıl içinde faaliyetlerinle katıldığımız üniversitelerin hatırımızda kalanlarını sıralayalım: Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi, Yıldırım Bayezit Üniversitesi,  Gazi Üniversitesi,  Bursa Uludağ Üniversitesi, Van Üniversitesi, Sivas Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Kırıkkale Üniversitesi, Samsun 19 Mayıs Üniversitesi, Uşak Üniversitesi..Türk Devletlerinin Bağımsızlığının 30. yılı, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 100. yılı dolayısıyla Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi’nin düzenlediği faaliyet yurt dışında katıldığımız tek faaliyet oldu.

Yıl boyunca birçok dergi fevkalede nüshalar yayınladı. Edebiyat Ortamı, Karabatak, Bizim Külliye, Anadolu Mektebi, Birnokta, Mekteb-i Üsküdar, Muhit İnsicam, Yeni Şafak Kitap eki dergilerine ya mülakat verdik, ya da yazı taleplerini karşıladık.

İstiklâl Marşı yılında bir hayli kitap yayınlandı. Bunların çok azı orijinaldi. Buna rağmen diğer kitaplar da faydasız değildi. Bin Yılın Destanı İstiklâl Marşı kitabımızı 100. Yıl dönümünde önce yayınlayarak vazifemizi yaptık. Türkiye Yazarlar Birliği yönetim kurulundan Mehmet Kurtoğlu "Şair, Derviş, Kahraman: Mehmet Âkif’i ile Ankara şubesi başkanımız Said Uluçay’ın Mehmed Âkif kitabı yıl içinde yayınlandı.

Yunus Emre ve Türkçe Yılı’na gelince…

Bu yıl boyunca göz doyurucu bir faaliyet hatırımda kalmadı ne yazık ki. Yûnus Emre ile ilgili paneller, konferanslar, sempozyumlar yapıldı. Kitaplar yayınlandı. Kalıcı bir iş yapıldığına dair bir bilgimiz yok. Bu iki yılda galiba en çok yorulan Mustafa Özçelik oldu. Özçelik Mehmed Âkif’le ilgili kitapları olan değerli bir yazarımız. Ülkemizin birçok yerinde bir hayli Âkif konferansı da vermiştir. Onun Yunus Emre ilgisi de bilinir. Hemşehriliği aşan bu ilginin kitaplarla taçlandırıldığını da hatırlayalım. Bu iki yönlülüğün Özçeliği 2021’de epyece yorduğunu tahmin edebiliriz. Hem Mehmet Âkif denilince hem de Yûnus Emre denilince hatıra gelmek her kula nasib olmaz. Özçeliğin sayi meşkur olsun diyoruz!

Bu yılda Yunus Emre üzerine çalışan, Divan’ını veya Risaletü’n-nushiye’sini yayınlayan, eserleri üzerinde çalışan birkaç ismi zikredelim. Turan Karataş hocanın Divan’ı elimizin altında. Karaman üniversitesinde iken hazırlamıştı. Yine bu üniversiteden İdris Nebi Uysal da Yunus Emre Divanı yayınladı. Mustafa Özçelik bize Vasfi Babacan’ın hazırladığı divanı tanıttı. Zaman zaman hepsine müracaat ediyoruz.

Tabii Mustafa Tatçı’yı da unutmuş değiliz. Onun "Yûnus Emre Dîvânı-İnceleme-Tenkitli Metin" adlı teziyle üniversitelerimizde ilk Yunus Emre Divanı üzerine tez yapan hoca olduğunu biliyoruz (1990). O günden bugüne, Divan’ı daha eksiksiz yayınlamak için çalıştı. Yunusun şiirlerini tahlil maksatlı kitaplar yayınladı. Onun bu konudaki eserleri bir külliyat teşkil ediyor desek yeri var.

Yûnus Emre ve Türkçe Yılı’nın en hatırda kalan faaliyetini yapmak yine Türkiye Yazarlar Birliği’ne nasib oldu. 26-27 kasım günleri Türkiye Yazarlar Birliği, Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi ve Yunus Emre Enstitüsü’nün birlikte düzenlediği Türkçe Şûrası, dilimizin dünü, bugünü ve yarını üzerinde kafa yoran ilim, fikir ve edebiyat adamlarını bir araya getirdi. İki gün boyunca elli kadar ilim ve fikir adamı bildiriler sundu, tartışmalar, müzakereler yapıldı. Sonunda bir sonuç bildirisi yayınlandı. Türkçenin geleceği ile ilgili bir uyarı mahiyetindeki sonuç bildirisi bir rapor ekiyle devletin ilgili kurumlarını sunulacak.