Hocam hayırlı günler, bugün sizinle insan ve kurumlar üzerine, biraz da meseleyi İslam iktisadı üzerinden götürerek, bir söyleşi yapmak istiyoruz. Dilerseniz birinci sorumuzla başlamak istiyorum. İnsanı diğer canlılardan ayıran ve değerli kılan temel özelliği nedir?
İnsan şüphesiz bu dünyadaki en değerli varlıktır. Dünyanın insan için yaratılmış olması ve ondaki tüm imkanların ve nimetlerin insana armağan edilmesi buna en büyük işarettir. İnsana sunulan bu nimetlerin en büyüklerinden biri de akıldır. O yüzden insandan beklenen yaratılıştan aldığı bu değere sarılması, onu sımsıkı koruması ve bu değeri hiçbir ayırım (dil, din, ırk, renk, cins, statü, makam vb.) yapmaksızın bütün insanlara şamil olacak şekilde anlayıp kavraması ve bunun için mücadele etmesidir.
Oysa yeryüzünün, gökyüzünün, kısaca arzın en değerli varlığı olarak tezahür eden insan bugün asli değerinden nispeten uzaklaştırılmış, kendi varlık nedenlerinden, fıtratından büyük ölçüde kopmuş ve kendine yabancılaşmıştır. Ancak biz biliyoruz ki, her şeyden önce insanın kendi doğasına, fıtratına bağlı kalarak yaşaması onun hem mutluluğunu hem de insanca var oluşunu sürdürmesini sağlar.
İnsanı konuşunca aslında yeryüzündeki bütün varlıkları da konuşmuş oluyoruz bir şekliyle. Nispeten İbn Miskeveyh’in diliyle söylersek yeryüzündeki varlıklar dört ana grupta toplanır. Bu insanın varlığını, özelliğini ve konumunu da açığa çıkaran bir tasniftir, bu yönüyle de önemlidir. Buna göre varlıkları dörde ayırabiliriz: Birincisi cansız ve hareket etmeyen varlıklardır. Taş, toprak gibi varlıklar buna örnektir. İkincisi canlı, ancak hareketsiz olan varlıklarıdır. Bunları da bitkiler olarak düşünebiliriz. Üçüncü sırada ise canlı ve hareketli varlıklar vardır. Hayvanlar ise bu sınıfın içerisindedir. Miskeveyh bu gruplandırmasında insanı da dördüncü gruba dahil etmektedir ve onu hem canlı hem hareketli hem de düşünen bir varlık olarak ele almaktadır. Bu açıdan baktığımızda insanın diğer canlılardan en temel farkı akleden, düşünen ve aklı selim sahibi bir varlık olmasıdır.
Devamı: http://islamiktisadi.net/index.php/2020/09/21/insaniyet-ve-kurumlar-uzerine/
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.