Mehmet Âkif: Edebî ve Fikrî Akımlar

TYB'nin Mehmet Âkif Ersoy ile ilgili programalarının gelenekselleştiğinin işaretleri olarak gerçekleşen 3. bilgi şöleninin tebliğlerinden oluşan kitap 2009 yılında basılmış. 351 sayfalık hacmi ile Mehmet Âkif'in dönemi içerisinde yaşayan edebi ve fikri akımlar merkezli tebliğleri, şölen fotoğraflarını içeriyor. 

Dönemin genel başkanı olarak sunuş yazısını kaleme alan İbrahim Ulvi Yavuz, 2009'dan itibaren Mehmet Akif anmalarının resmiyetle devam edeceğini de ifade ederek, bu noktaya gelinmesinde TYB'nin katkılarının da büyük olduğuna dikkat çekmiş. 

Caner Arabacı, “Mehmet Âkif’te İslam Birliği Düşüncesi” başlıklı tebliğinde Mehmet Akif'in İslam Birliği düşüncesini kendinden önceki isimlerin devamı olarak nitelendirirken, onun bu düşünceyi sloganik olarak şiirlerine işlemektense satır aralarına yedirerek kayda geçtiğini anlatmıştır. Asıl birliğin bütün islam dünyasının birleşmesinden ziyade, işbirliği olduğunu düşündüğünü ifade etmiştir. 

A. Vahap Akbaş, Mehmet Akif'e Düz Yazılarından Bakış başlılı tebliğinde, onun düz yazılarının ağırlık noktasını oluşturan Sırat-ı Müstakim ve Sebilürreşad'da çıkan yazılarının islam dünyası, batı, ırkçılık, bölücülük, eğitim, dile ve edebiyat gibi konular etrafında olduğunu anlatmış. 

Yusuf Turan Günaydın "Mehmet Akif'in Bektaşiliğe Yaklaşımı" başlıklı tebliğinde Mehmet Akif'in tasavvufa karşı olduğna dair yaygın kanaati anlatırken, aslında onun tasavvufa aşina bir gönlü olduğundan söz etmiş. 

D. Mehmet Doğan, "Batı Karşısında İki Kimlik Şairi: Mehmet Akif ve Yahya Kemal" başlıklı tebliğinde, iki şahsiyetin, milli mücadelede, zaferden sonra ve cumhuriyet sonra konumlandıkları yerleri ve tavırlarını karşılaştırmıştır. Ayrıca Yahya Kemal üzerinde Mehmet Akif tesirinden söz ederken de, ikisinin de şiirlerini düşüncelerine feda edecek kadar yürekli ve birbirlerine benzeyen şairler olduğunu ifade etmiştir.

Kitapta yer alan Yusuf Kaplan'ın “Âkif’in Varoluş İrade ve Mücadelesi: Şiarı, Şuuru ve Şiiri” başlıklı tebliğini aktarmadan önce diğer ilim ve fikir adamları ile tebliğlerinin başlıklarını şöyel sıralayabiliriz:

Mustafa Gündüz, Yard. Doç. Dr., “ Çağdaş Türk Düşüncesinde Mehmet Akif’i Anlama ve Konumlandırma Meselesi”
Ahmet Güner Sayar, Prof. Dr., “ Siyaset ve Velayet Karşısında Mehmet Akif Bey”
Hakan Poyraz, Prof . Dr. “Şair ve Mütefekkir”
Mustafa Özçelik, “Mehmet Âkif’in Tartışılan İki Şiiri: “Çanakkale Şehitlerine” ve “İstiklâl Marşı”
Caner Arabacı, “Mehmet Âkif’te İslam Birliği Düşüncesi”
Suat Cebeci, Prof. Dr. “Mehmet Âkif’te Din ve Siyaset İlişkisi”
A. Vahap Akbaş, “Mehmet Âkif’in Düzyazılarından Bakış”
Selim Cerrah, “ Asım: İki Hakikat, İki Tasavvur”,
Nesime Ceyhan, Doç. Dr. “Şairi Mektupla Anlamak”
Nazım Elmas, Yrd Doç.Dr.,  “Mehmet Âkif’in Mektuplarındaki Edebî Dünya”
Yusuf Turan Günaydın, “Mehmet Âkif’in Bektaşîliğe Yaklaşımı”

Selâmi Şimşek, Dr., “Mehmet Âkif’in Sûfîleri, Şairleri ve Edipleri”
Yusuf Kaplan, “Âkif’in Varoluş İrade ve Mücadelesi: Şiarı, Şuuru ve Şiiri”
Cemâl Kurnaz, Prof. Dr.,  “Serdengeçti’nin Âkif’e Yaklaşımı”
Turan Karataş, Doç Dr., “Hasan Basri Çantay’ın Gözüyle Mehmet Âkif”
Ahmet Faruk Kılıç, Yard. Doç. Dr. “Islahatçılık ve Modernistlik Açısından Mehmet Akif Ersoy”
Bilal Çakıcı, Dr, “ Mehmet Akif’in Geleneğin İzindeki Bir Şiir:Terkib-i Bend”
D. Mehmet Doğan, “ Batı Karşısında İki Kimlik Şairi: Mehmet Akif ve Yahya Kemal”
Naci Bostancı, Prof. Dr., “ Mehmet Akif Ersoy Bey ve Dönemi Üzerine Bazı Değerlendirmeler”
Sezai Çoşkun, Yard. Doç. Dr., “ Mehmet Akif ve Çağı Okumak: İnsan-İdare”
Cevat Akkanat, “Çağın İdeolojileri Karşısında Mehmet Âkif”
Nazif Öztürk, Dr., “Mehmet Akif’in İçerisinde İstiklâl Marşı’nın Yazdığı “Kasr-ı Enbiye” yi İnşaa Ettiren Taceddin Dergâhı Şeyhi Osman Vâfî Efendi”
Adil Şen, Dr.,  “Mehmet Âkif’in Ruh ve Fikir Dünyası”
Dursun Ali Tökel, Yard. Doç. Dr., “Safahat’ta Mitolojik Arka Plan”
Mehmet Törenek, Prof. Dr., “ Gerçekçilik Açısından Akif’in Şiirine Bir Bakış.”
Adnan Karaismailoğlu, Prof. Dr., “Hikmetle Geleceğe Yürüyenler: Şeyh Sadi ve Mehmet Âkif”
Kâmil Büyüker, “Âkif’in Türk Müziğinde Bestelenmiş Şiirleri”
Ebubekir S. Şahin, Dr., “ Mehmet Akif’in İnşada Dair Düşünceleri ve Akif’in Şiirini Okumak.”
Mehmet Kurtoğlu, “Safahat’ta Şehirler”
İbrahim Eryiğit, “ ‘Kocakarı ile Ömer’ Şiiri Örneğinden Akif’in Duyarlı Bir Aydın Olarak Portresi.”

Kitabı okumak için: https://kitap.tyb.org.tr/kitap/akif3edebivefikri.pdf