Bir sebepten ‘kusur’lanan genç kızlar, toplumsal bencillikler, halkını sevmekten suçlananlar, fabrikada çalışan işçiler, işsizler, ömründe bir kez dahi futbol maçına gidememişler, edilgenleşmiş şahsiyetler…
İzmir, 15 Ağustos 1987, Şiire Bağımlılık Hâli…
Bağımlı Şiir (Broy Yay., 1986, 59 s.) kitabını elime aldım Ali Cengizkan’ın, tek celsede canına okudum. 10 parçadan oluşan uzun bir şiir. Şiir, evet. Ama biraz öykü, biraz tiyatro ayrıca. Öyküleyici bir anlatım, yer yer diyaloglarla ilerliyor. Şiirselliği bozmadan. Üstelik buna söylevci bir edayı da ekleyerek.
Metin dağ, deniz ve geceyle çevrili kırsal bir yurt coğrafyasında dikkatlere sunulan bir genç adam anlatımıyla başlıyor. Bu şair olmalı. Memleket sorunlarından bunalan şair kendisini buraya atmalı. Bu yönüyle çağdaş zamanlara gelip yerleşmiş bir Mehmet Akif var karşımızda. Tabii onun “Bülbül” şiirinin girişindeki haliyle:
“Bütün gün kırlarında dolaştım yurdumun
oynak tepelerinde, ayartıcı ovalarında.” (s. 11)
Sonra bir çocuk girer görüntüye. O, bağımlılığı taşır gündeme. Farklı bağımlılık hallerine atıflar. Şiire, hayata, kadına, özgürlüğe, küçüklü büyüklü şeylere. Cengizkan, özellikle halkı rencide ettiğini düşündüğü şeyleri alır eline: Bankalar, bonolar, tahviller, gayrimenkuller, mülkler…
Bağımlı şiir çatışmalarla örülü bir metin. Bağımlılık ile bağımsızlık, akıl ile kalp, gece ile gündüz, zorunluluk ile rastlantı, hiçlik ile gerçeklik, aşk ile ayrılık, baba ile babasızlık, annesizlikle herşeysizlik… Kitaptan bir bölüm:
“Babamı gördün mü şair amca?
Babam hep en iyileri verirdi bana: Kalemlerin
En kalınını, misketlerin
En telaşlısını, uçurtmaların
En ağır yükselenini, dondurmaların
En donmuşunu, tatlılaın
En kadayıfını, sokakların
En az araba geçenini, topların
En yükseğe çıkanını, kuşların
En iyi uçanını… (Babam
öten kuş beslememe karşıydı da.)” (s. 30)
Bağımlı şiirde hayata ait sert realitelerdir bir de önemli olan. Bir sebepten ‘kusur’lanan genç kızlar, toplumsal bencillikler, halkını sevmekten suçlananlar, fabrikada çalışan işçiler, işsizler, ömründe bir kez dahi futbol maçına gidememişler, edilgenleşmiş şahsiyetler…
Edilgenleşmişler arasında şairi de sayabilir miyiz? Evet demek istemiyorum bu soruya ama biraz da öyle görünüyor:
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.