26-27 Kasım 2021 günleri yapılan Şûra'ya, dilciler, edebiyatçılar, ilim ve fikir adamları ile hukuk, tıp, eğitim, spor gibi alanlardan konuyla ilgili çalışmaları olanlar katıldı. Şûra'da müzakere edilen başlıklarla ilgili kapsamlı bir rapor hazırlanarak kamuoyuna açıklandı. Bu raporu bölüm bölüm sunuyoruz.
Bu raporda Türkçe Şûrası’nda ele alınan ve müzakere edilen konularla ilgili olarak 11 başlık altında bilgi verilmekte, dilimizle ilgili meseleler ortaya konulduktan sonra çözüm yolları ve yapılabilecekler üzerinde durulmaktadır.
9. Tıp Dili
Sağlık herkesi ilgilendirdiği için tıp dili sadece ihtisas sahiplerine ait bir dil olarak görülemez. Günlük hayatımızla ilgili sağlık alanında Latince tıp terimleri veya sentetik kelimeler kullanılması sağlıklı sonuçlar vermez.
2019’da baş gösteren, 2021 yılını da yoğun biçimde etkileyen ve birkaç yıl daha süreceğine kesin gözüyle bakılan Covid-19 salgın süreci sebebiyle bu konular daha da mühim hâle gelmiştir. Tıp Dili başlıklı oturumda; tıp terimlerinin Türkçeleştirilmesi, Türk Dil Kurumu’nun bu konudaki faaliyetleri, salgın sürecinde Türkçenin yeni söz varlığı unsurlarıyla karşılaşması, bunlara Türkçe karşılıkların bulunması, türetilen yahut teklif edilen kelimeler ile çabucak yaygınlaşarak dilimizin bir parçası hâline gelen yabancı kökenli kelime ve terimlerin dilin genel sözlüklerine kazandırılması, çevrim içi sözlük yayıncılığının önem kazanması gibi konular gündeme gelmiştir. Dile getirilen ve tartışılan konulara bakıldığında bu oturum, sadece tıp dili başlığı etrafında şekillenmemiş; terim ve terim sorunları, sözlük ve Türk sözlükçülüğü de tebliğ ve müzakerelerin temel konuları arasında yer almıştır.
Ele alınan ve müzakere esnasında tartışılan konular şunlardır:
Ülkemizde tıp dili üzerine yapılan çalışmaların tarihçesi, Tıp dilinin Türkçeleştirilmesi ve bu konuda Tanzimat’tan beri yapılan faaliyetler, Latin ve Batı dillerinden giren terimler için teklif edilen Türkçe karşılıklar, Türk Dil Kurumu tıp terimleri çalışma kolunun faaliyetleri ve 2006 yılından beri devam eden çalışmalarda henüz bir sonuca varılamamış olması, salgın sürecinin Türkçe üzerindeki etkileri, salgınla birlikte Türkçenin pek çok yabancı kökenli yeni kelime ve terimlerle ilk defa karşılaşması, salgın sırasında Türkçe kelime ve terimlerin türetilmesi, salgın sürecinin bazı tıp terimlerini günlük dilin kelime kadrosu arasına dâhil etmiş olması, Türkçede eskiden beri var olan kelimelerin yeni anlamlar kazanması ve bu yeni anlamlara bağlı olarak yeni kelime ailelerinin oluşması, Türkçe kök veya gövdelerinden yeni terim veya kelimelerin türetilmesi ve bunun etrafında yeni kelime ailelerinin oluşması, salgının seyriyle birlikte ilerleyen günlerde dile yeni kelime ve terimlerin katılacak olması, tıp terimleriyle ilgili daha evvel teklif edilen Türkçe asıllı kelimelerin yöneticiler, hekimler, kitle iletişim araçlarında görev yapan yahut açıklama yapan kişiler tarafından kullanılmaması, salgının çevrim içi sözlük yayıncılığının önemini artırması, salgın, afet gibi durumlarda dilin karşılaşabileceği meseleler için ilgili kurum ve kurulların hızlı ve doğru bir şekilde refleks geliştirebilme özelliği kazanması.
Bütün bunlar dikkate alındığında tıp dilinin sağlıklılaştırılmasının Türkiye’de dil meselelerinin en ön sırasında yer aldığı görülmektedir.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.