Bu özel yılı anma etkinliklerinden bir tanesi de Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi’nin ev sahipliğinde gerçekleştirildi. Türkiye Yazarlar Birliği (TYB), Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi (ASBÜ), Yunus Emre Enstitüsü (YEE) ve Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği (TDED) iş birliğiyle 26-27 Kasım 2021 tarihlerinde “Yunus Emre ve Türkçe Yılı Münasebetiyle Türkçe Şûrası” düzenlendi. Bu yazıda ele alacağımız ve ASBÜ Yayınları tarafından basılan kitap, iki günlük Türkçe Şûrasında sunulan tebliğlerden, açılış konuşmalarından, sonuç bildirgesi ve şûra raporundan meydana gelmektedir.
Şûraya dil, edebiyat, hukuk, felsefe, din, medya ve tıp gibi pek çok farklı alandan kırktan fazla araştırmacı, alim, kurum temsilcileri ve mütefekkir katkı sundu. ASBÜ Rektörü Prof. Dr. Musa Kazım Arıcan, YEE Başkan Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Kutalmış Yalçın, TDED Genel Başkanı Ekrem Erdem ve TYB Şeref Başkanı Mehmet Doğan’ın açılış konuşmalarıyla başlayan iki günlük şûra, “Dil Felsefesi-Felsefe Dili”, “Konuşma Dili”, “Dil ve Devlet, Devlet Dili, Resmî Dil”, “Edebiyat Dili”, “Türk Dünyasında Ortak Türkçe”, “Dil Bilgisi”, “Eğitim-Öğretim Dili”, “Akademik Dil-Akademinin Dili-İlim Dili”, “Din/İlahiyat Dili”, “Tıp Dili”, “Batı Kaynaklı Kelimeler ve Tercüme Dili”, “Hukuk Dili-Kanunların Dili” ve “Haberleşme-Medya Dili” olmak üzere on üç farklı oturumda gerçekleşti.
Türkçe Şûrası kitabında, farklı disiplinlerin kendi bağlamları doğrultusunda Türkçeye yönelttikleri bakışın sonucu olarak kırk üç tebliğin, açılış konuşmalarının ve şûra raporunun tam metni yer almaktadır. Şûradaki on üç oturum, kitapta on üç farklı bölüm olarak gösterilmektedir. Kitabın sonunda ise şûra sırasında çekilmiş bazı fotoğraflara ve şûraya katılımından kısa bir süre sonra vefat eden Doç. Dr. Hayrettin Orhanoğlu’nun anmasına yer verilmiştir. Son derece kapsamlı bir şekilde düzenlenen Türkçe Şûrası sonucunda yayımlanan bu kitap kanaatimizce konuyla ilgili her araştırmacı ve öğrenci için bir kaynak kitap niteliği taşıyacak ve disiplinler arası çalışmalara katkı sunacaktır.
Kitapta yer alan tebliğlerde Türk dilinin dünü, bugünü ve geleceği farklı disiplinlerin yaklaşımlarıyla değerlendirilmiş; aynı zamanda bugüne ve geleceğe yönelik, Türk dili özelinde önemli teklif ve tavsiyeler sunulmuştur.
Birinci bölümdeki tebliğler dil ve felsefe ilişkisini tartışmaktadır. Türkçe’nin bir felsefe dili olarak sunduğu ve sunabileceği imkânlar, kültür ve dil ilişkisi, dilin ontolojisi ve son olarak felsefe terimleri meseleleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölüm konuşma dili meselesine ayrılmıştır. Konuşma ve yazı dili bağlamlarında Türkçe üzerinde durulmuş, dilimizde kavram ve kelime türetilmesi konusundaki bakış açıları değerlendirilmiştir. Üçüncü bölüm devlet dili ve resmî dil meseleleri ile ilgilidir. Bu bölümde devletin dili ile kişi adları ilişkisi, dil ideolojisi, resmî dil ve Cumhuriyet Döneminde Türkçenin sadeleştirilme çalışmaları hakkında tebliğler yer almaktadır. Dördüncü bölüm edebiyat dili üzerinedir. Günümüzde edebiyat dili olarak Türkçe, edebiyat terimleri ve edebiyat dili meseleleri ele alınmış, dilimizin önemli yazarlarından Refik Halit Karay’ın kullandığı Türkçe değerlendirilmiştir.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.