D. Mehmet Doğan'ın ilk baskısı 1981 yılında yapılan Büyük Türkçe Sözlüğü, 7. defa genişletilmiş şekliyle Yazar Yayınları tarafından yayınlandı.
*
İlk yayınlanışından beri geniş ilgi gören, iki yüz binin üstünde baskı sayısına ulaşan temel müracaat eseri Büyük Türkçe Sözlük 1981 yılındaki ilk yayınlanışından itibaren uzun olmayan aralıklarla, genişletildi, geliştirildi ve mükemmelleştirildi. Şimdi 7. genişletilmiş, geliştirilmiş ve mükemmelleştirilmiş baskı okuyucuların istifadesine sunuluyor. Bu baskıda, ilk yayından sonra 30 yıllık eksilmeyen bir emeğin, bilhassa tarifler/açıklamaların netliği ve seçilmiş örneklerin zenginliği ile, görünür hâle geldiği dikkatlerden kaçmıyor.
Büyük Türkçe Sözlük'ün 23. baskısı yeni ilâvelerle 100 binin üzerinde kelime, deyim-terkip, kalıp söz ihtiva ediyor.
Büyük Türkçe Sözlük'ün yeni şeklinde, çeşitli taramalar sonucu elde edilen veya kullanımı yeni yaygınlaşan kelimeler yanında, daha önceki baskılarda yer almayan bazı deyim-terkip ve atasözleri de yer alıyor.
Yeni baskının bir farkı da, büyük şairimiz Mehmet Âkif’in eserlerinde geçen kelimelerin -birçoğu örneklendirilmiş olarak- yer alması. İstiklâl Marşı’nın kabulünün 90. yılı ve büyük şairimizin vefatının 75. Yıldönümü olması dolayısıyla 2011 Mehmet Âkif yılı olarak ilan edildi. Sözlüğün bu yeni baskısını büyük şairimiz Mehmet Âkif’in hatırasına ithaf ediliyor.
Yusuf Has Hacib’den bu güne 500 şair, yazar, ilim ve fikir adamından seçilmiş onbinlerce örnek cümle sözlüğe büyük bir zenginlik katıyor. Ortaya koydukları eserlerle dilimizin, edebiyatımızın bugünlere gelmesine hizmet eden 500 isim içinde Yunus Emre, Fuzulî, Bâkî, Nabî, Nef'î, Neşatî, Şeyh Galib, Karacaoğlan, Âşık Ömer, Evliya Çelebi, Ömer Seyfeddin, Mehmed Âkif, Ahmet Haşim, Yahya Kemal, Refik Halit, Reşat Nuri, Peyami Safa, Kemal Tahir, Necip Fazıl, Ahmet Hamdi Tanpınar, Tarık Buğra… gibi büyük şair, yazar ve edebiyat adamları yanında, Nureddin Topçu, Ömer Nasuhi Bilmen, Cemil Meriç, Şekip Tunç, Hilmi Ziya Ülken, Erol Güngör,Turgut Cansever gibi ilim ve fikir adamlarının, hukukçuların, mimarların, gazete yazarlarının cümleleri anlamlarımızın şahidi olarak sözlüğü mükemmelleştiriyor.
D. Mehmet Doğan, modern sözlükçülüğümüzün başlangıcı olarak kabul edilen Kamus-ı Türkî’nin yayınlanışının üzerinden yüz yıldan fazla zaman geçmesine rağmen, Türkçenin sözlük meselesinin tam mânasıyla hâlledilemediği, 1940’larda ortaya konulan daraltılmış-ideolojikleştirilmiş, tasfiyeci resmî sözlük anlayışının dilimize ciddi mânada zarar verdiği, hâlâ üstesinden gelinemeyen sıkıntılara yol açtığı görüşünde.
Büyük Türkçe Sözlük’ün ideolojik saplantıları kıran, sapmaları doğrultan, yanıltmaları boşa çıkaran “doğru bir sözlük” olduğunu söyleyen Doğan, eserin kelime kadrosunun zenginleştirilmesi yanında, örnek metinlerle/şahitlerle desteklenmesiyle daha mükemmelleştirildiğini belirtiyor. Büyük Türkçe Sözlük, yeni baskısıyla günümüz Türkçesinin en mükemmel ve zengin sözlüğü olma özelliğini daha da pekiştiriyor.
Okuyucular, Büyük Türkçe Sözlük’ün yeni baskısıyla birlikte elektronik sürümünü (CD) de temin edebilecekler.
D. Mehmet Doğan’ın 30 yıl içinde sözlükçülükle ilgisi, sadece sözlük hazırlama ile sınırlı kalmadı. Dille, sözlüklerle ilgili üç kitabı yayınladı. 2001 yılında yayınlanan Bir Lügat Bulamadım, Türkiye’de ilk defa sözlükleri değerlendiren, eleştiren bir kitap olarak hâlâ tek kaynak olma niteliğine sahip. Devlet Sözlük Yazar mı isimli eseri ise 2007 yılında basıldı ve Türkçe sözlüklerin tarif ve anlamlandırma meselelerini ele alan ilk çalışma olarak ortaya çıktı. 2004 te yayınlanan Yüzyılın Soykırımı ise, 20. yüzyıl başlarında sözlüğümüzde gerçekleştirilen ve “devrim” olarak adlandırılan tasfiyeyi doğru bir zeminde değerlendirme çabası olarak kütüphanemizdeki yerini aldı.
Her üç kitapta da bir buçuk asırlık dili ve sözlük macerası geniş olarak ele alınıyor, 1945’de yayınlanan resmî Türkçe Sözlük’ün sözlük anlayışında meydana getirdiği daralma ve sapma üzerinde duruluyor. Bugün sözlük meselesinin çözümlenmesini ve Türkçe’nin içinde bulunduğu sıkıntılı durumu yazar bu yanlış anlayışa bağlıyor.
Yazar Yayınları, Türkiye Yazarlar Birliği Vakfı’nın iktisadi işletmesi.
Milli Müdafaa Cad. 10/13 Kızılay-Ankara
0312 232 05 71, 417 45 70
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.